Biến dị tổ hợp là gì? Xuất hiện ở hình thức sinh sản nào?

Tại sao biến dị tổ hợp lại được xem là biến dị di truyền khi nó không thể truyền đạt lại tính trạng của mình cho đời sau như đột biến?  Trong chuyên đề sinh học 9 hôm nay, chuyên đề mà tindep.com tổng hợp đó là biến dị tổ hợp. Nếu bạn muốn có những kiến thức tham khảo nhiều hơn  để trả lời được câu hỏi bên trên, hãy xem ngay các kiến thức quan trọng và cần thiết ngay bên dưới.

Lịch sử học thuyết

Jean-Baptiste Lamarck nhà tự nhiên học người Pháp, chính ông là người chống lại thuyết sinh vật bất biến. Theo học thuyết của ông đưa ra, các điều kiện môi trường bên ngoài sẽ có ảnh hưởng trực tiếp lên cơ thể sinh vật và khiến tạo ra các biến dị và các biến dị này có thể di truyền cho các thế hệ đời sau.

Charles Darwin (người Anh) chính ông đã đặt nền móng cho thuyết tiến hóa, ông nghiên cứu các biến dị trên nhiều loài và có nhận xét và đưa ra đó là về 2 biến dị: biến dị xác định và biến dị không xác định.

Quá trình phát sinh biến dị: xảy ra do có các tác động của điều kiện môi trường và tác động từ bên trong cơ thể. Với bản chất cơ thể là quan trọng tác động đến sự biến dị, trong khi đó điều kiện môi trường vai trò kích thích sự xuất hiện của các biến dị.

Biến dị tổ hợp

Khái niệm

– Biến dị tổ hợp là hình thức tổ hợp lại các tính trạng của cha mẹ (P) qua quá trình sinh sản.

– Sự phân li độc lập của các nhân tố di truyền trong quá trình phát sinh giao tử và sự tổ hợp tự do của chúng trong quá trình thụ tinh là cơ thể chủ yếu tạo nên các biến dị tổ hợp.

Nguyên nhân

– Nguyên nhân tạo ra biến dị tổ hợp đó là:

+ Biến dị tổ hợp tạo ra từ quá trình phát sinh giao tử

+ Biến dị tổ hợp từ quá trình thụ tinh

+ Do hoán vị gen

Đặc điểm

Nguyên nhân: biến dị tổ hợp phát sinh trong quá trình giao phối.

Cơ chế phát sinh: do có sự phân li độc lập và tổ hợp tự do nhiễm sắc thể trong các quá trình giảm phân và thụ tinh, hoán vị gen.

Ý nghĩa: nguồn biến dị trong sinh vật, giúp tăng sự đa dạng sinh học và nguyên liệu quan trọng và cần thiết khi chọn giống và tiến hóa.

Vai trò của biến dị tổ hợp

– Trong quá trình chọn giống, con người luôn giữ lại các kiểu gen tốt loại bỏ những kiểu gen xấu nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng

– Trong tự nhiên giúp cho nguồn biến dị luôn đa dạng và phong phú.

– Trong giảm phân tạo giao tử còn có hiện tượng hoán vị gen, các gen đổi chỗ cho nhau trên NST khác nguồn gốc của cặp đồng dạng mang lại sự đa dạng cho giao tử.

Đột biến gen

Khái niệm

– Là những biến đổi vật chất di truyền xảy ra ở cấp độ phân tử ADN, nó làm thay đổi về số lượng, trật tự sắp xếp các nuleotit trong gen.

– Đột biến gen được hiểu theo nghĩa là sự mất hay thêm hay thay thể một hay một số cặp nuleotit.

– Xảy ra do một số tác nhân bên ngoài môi trường và cơ thể.

Nguyên nhân

Từ môi trường

Các tác động từ môi trường tạo ra sự đột biến gen. Các tác nhân từ phía bên ngoài cơ thể. Ví dụ do ảnh hưởng bởi tia tử ngoại UV gây ra đột biến gen. Các tác động hóa học ví dụ như nicotin hay dioxin, 5-BU (brom uraxin).

Tác động sinh học như virus, vi khuẩn…

Từ bên trong cơ thể

Nguyên nhân gây đột biến gen do từ chính bản thân cơ thể với các biến đổi bất bình thường trong sinh lý, sinh hóa tế bào.

Ý nghĩa

– Đột biến gen quan trọng trong việc chọn giống và quá trình tiến hóa có thể của chọn lọc hay tự nhiên.

– Tuy đột biến gen thường đi theo chiều hướng có hại, nhưng trong một số tình trạng nó vẫn tạo ra được kiểu gen tốt cho cá thể cho các sinh vật.

– Tiến hóa trong quá trình tự nhiên, thường tính chất lợi hay hại chỉ có tính tương đối. Có tình trạng dị hợp nhưng lại giúp tăng thêm sức sống, chống chọi cơ thể gặp bệnh tật.

– Với thực vật quan trọng trong chọn giống, đột biến thường do con người tạo ra trên cây trồng mang lại tính trạng hiếm của cây trồng giúp tăng năng suất hoặc gia tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.

Xem thêm: So sánh nguyên phân và giảm phân

Chúng ta vừa tìm hiểu các thông tin về biến dị tổ hợp và đột biến gen đều là các kiến thức quan trọng trong chương trình sinh học 12. Hiểu rõ các khái niệm, vai trò và ý nghĩa của các hiện tượng sinh học như biến dị tổ hợp, đột biến gen sẽ giúp các em hiểu bài và áp dụng kiến thức trong đời sống. Chúc các bạn học tốt và ghé tindep.com để tìm hiểu thêm nhiều kiến thức mới.