Trung Quốc phải cảm ơn Elon Musk: Tesla giúp đánh thức một phần thị trường đang ngủ quên, lợi thế cạnh tranh trông thấy rõ

Trong chuyến công tác kéo dài 2 ngày, Elon Musk được chào đón nhiệt tình bởi các quan chức hàng đầu Trung Quốc. Điều này phần nào cho thấy vai trò của Tesla trong việc thúc đẩy đại lục trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về xe điện.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, Musk có cơ hội ca ngợi nhà máy tại Thượng Hải – nơi Tesla khánh thành hơn 3 năm trước. Nó hiện chiếm tới hơn một nửa sản lượng toàn cầu của công ty.

Nhân đây, Elon Musk cũng khẳng định xe điện tại Thượng Hải “không chỉ được sản xuất hiệu quả mà còn mang chất lượng cực kỳ cao”. Mẫu sedan Model 3 mới hiện đang được tân trang và sản xuất thử nghiệm tại nhà máy, trong bối cảnh Tesla đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng lớn từ các đối thủ Trung Quốc.

Trò chuyện với Robin Zeng, Chủ tịch nhà sản xuất pin CATL tại một nhà hàng Trung Quốc cao cấp ở Bắc Kinh, Elon Musk đã thảo luận về dự án pin tiềm năng ở Mỹ song chưa đi đến sự thống nhất.

Chuyến công tác thu hút sự quan tâm lớn từ người dùng Internet. Quan chức Trung Quốc coi đây như một cách để thúc đẩy quan hệ với Mỹ, dù mới đây vừa liệt vào danh sách đen một số sản phẩm của nhà sản xuất chip nhớ Micron.

Sau khi gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Qin Gang, Musk có cơ hội tiếp xúc với cơ quan quản lý ngành công nghiệp ô tô hàng đầu Trung Quốc và Bộ trưởng thương mại. Một giám đốc điều hành của Tesla đã đăng lại tuyên bố của Bộ Ngoại giao trên tài khoản mạng xã hội cá nhân.

Musk là một trong những doanh nhân nổi tiếng người Mỹ đến thăm Trung Quốc vào năm nay. Trước đó, Giám đốc điều hành Apple Tim Cook và Albert Bourla của Pfizer cũng tới thăm Trung Quốc để gặp gỡ các quan chức cấp cao và cơ sở sản xuất tại địa phương.

Theo WSJ, Tesla đang lên kế hoạch xây dựng loạt nhà máy sản xuất mới trên khắp thế giới, đồng thời tăng cường đầu tư vào Trung Quốc. Hồi tháng 4, hãng thông báo về kế hoạch xây dựng một nhà máy thứ hai ở Thượng Hải để sản xuất sản phẩm lưu trữ năng lượng Megapack, song cho đến nay vẫn chưa thành hình.

Được biết các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã khuyến khích Tesla xây dựng nhà máy đầu tiên hồi năm 2019 để kích cầu người tiêu dùng đối với xe điện, qua đó tạo động lực cạnh tranh mới cho các nhà sản xuất nội địa.

Kết quả, sản lượng xuất khẩu xe Tesla từ nhà máy Thượng Hải sang châu Âu và châu Á đã giúp Trung Quốc vượt qua Nhật Bản trở thành nhà xuất khẩu xe lớn nhất thế giới trong quý I năm nay. Trung Quốc hiện là thị trường xe điện lớn nhất thế giới, sau khi sức hấp dẫn của thương hiệu Tesla thúc đẩy nhiều người tiêu dùng chuyển từ ô tô chạy xăng sang chạy điện. Chuỗi cung ứng được xây dựng xung quanh Tesla hiện đang ‘nuôi dưỡng’ làn sóng cải tiến các nhà sản xuất xe điện trong nước.

Bill Russo, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Automobility, một công ty tư vấn đầu tư và chiến lược có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết: “Nếu bạn là người Trung Quốc: Hãy cảm ơn Tesla vì đã đánh thức một phần thị trường đang ngủ quên và cụ thể ở đây chính là những người tiêu dùng bán lẻ”.

Các giám đốc điều hành ngành công nghiệp ô tô hiện đang coi Trung Quốc như một quốc gia tạo ra xu hướng cho ô tô điện. Các nhà sản xuất ô tô nước ngoài thừa nhận họ cần bắt kịp cuộc chiến này. Cả CEO Musk và CEO Jim Farley của Ford đều nói rằng họ coi các công ty Trung Quốc là đối thủ ‘nặng ký’ nhất.

Lợi ích của Tesla đối với Trung Quốc có thể được nhìn thấy thông qua chuỗi cung ứng. Công ty cho biết việc sản xuất tại Thượng Hải đã được nội địa hóa 95%. Nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc cũng thích tìm nguồn cung ứng từ các nhà cung cấp của Tesla.

CATL, nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, có doanh thu phụ thuộc 12% vào Tesla. Nhà cung cấp vỏ nhôm cho pin và hệ thống động cơ Ningbo Xusheng Auto Technology cũng coi Tesla là khách hàng lớn nhất trong gần một thập kỷ.

Được biết, nhiều nhà sản xuất Trung Quốc đã học hỏi Tesla. Đối với Model Y, Tesla đúc khung ô tô dính liền – một kỹ thuật giúp giảm trọng lượng xe, chi phí và thời gian lắp ráp. Phương pháp này hiện được áp dụng bởi một nhóm các nhà sản xuất EV Trung Quốc, bao gồm NIO và XPeng. NIO sử dụng kỹ thuật đó trên chiếc sedan ET5 của mình. Nó cũng lấy nguồn từ các nhà cung cấp khung xe hơi của Tesla là Wencan Group.

Bằng cách khuấy động ngành công nghiệp xe điện nội địa, Tesla giờ đây phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ các đối thủ Trung Quốc. Theo WSJ, các nhà sản xuất ô tô nội địa hiện chiếm 83% tổng lượng xe điện bán ra ở nước này vào năm ngoái. Thị phần của Tesla đã giảm xuống 10% từ mức 15% hồi năm 2020.

BYD là một trong số những tác nhân. Hãng xe điện Trung Quốc này hiện sở hữu toàn bộ chuỗi cung ứng pin EV, từ khoáng chất, nguyên liệu thô đến bộ pin thành phẩm, từ đó kiểm soát tốt hơn chi phí, tỷ suất lợi nhuận và đảm bảo quá trình giao hàng ổn định.

BYD đã phát triển mạnh mẽ vào năm ngoái, trong khi Tesla gặp khó khăn vì chuỗi cung ứng gián đoạn. Tăng trưởng doanh số bán hàng tăng tới 150%.

“Sự cạnh tranh về chi phí giữa các nhà sản xuất xe điện rất khốc liệt. Nếu không thể giảm chi phí, bạn sẽ không có lợi thế. Khả năng kiểm soát của BYD đối với chuỗi cung ứng của chính họ là vô song”, Yale Zhang, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Automotive Foresight ở Thượng Hải, cho biết.

Musk, người trước đây cười ngạo nghễ, quay sang thể hiện thái độ tôn trọng với BYD. Trong một cuộc họp báo cáo thu nhập vào tháng 1/2023, tỷ phú này cho biết “một số công ty bên ngoài Trung Quốc” sẽ là đối thủ cạnh tranh đáng gờm nhất của Tesla.

“Chúng tôi rất tôn trọng các công ty xe hơi ở Trung Quốc”, Musk nói. “Họ có khả năng cạnh tranh cao, làm việc chăm chỉ và thông minh. Vậy nên, tôi dành rất nhiều sự tôn trọng cho các công ty xe hơi này”.

Theo: WSJ, SCMP

Vũ Anh