Cúng tất niên Quý Mão 2023: Bài cúng, mâm cúng, lễ cúng

Theo truyền thống cha ông, cứ vào cuối năm là các gia đình Việt bắt đầu sum họp và cúng bữa cơm tất niên được xem như là bữa cơm cuối cùng trong năm, chuẩn bị bước sang một năm mới.

Bữa cơm này được chuẩn bị khá là đơn giản, không cần cầu kỳ, chỉ cần gia chủ thành tâm là được. Hãy cùng Thcslytutrongst.edu.vn khám phá mâm cơm tất niên và văn khấn tất niên nhé!

Thời gian cúng tất niên Quý Mão 2023

Cúng tất niên ngày nào tốt?

Thời gian cúng tất niên

Cúng tất niên có thể cúng vào 30 tháng Chạp nếu là năm đủ và 29 tháng Chạp nếu là năm thiếu. Lễ cúng thường dược diễn ra vào buổi trưa hoặc chiều tối.

Nhưng những năm gần đây nhiều gia đình có xu hướng làm tất niên sớm hơn, có nghĩa là không nhất thiết là vào ngày 30 hay 29 Tết mà có thể là sớm hơn.

Cúng tất niên giờ nào tốt?

Lễ cúng tất niên thường được tổ chức vào chiều tối ngày 30 Tết (với tháng đủ), tuy nhiên năm nay tháng đủ, nên các gia đình thường sẽ cúng tất niên vào ngày 30 Tết. Theo nhiều chuyên gia, khung ngày giờ tốt để làm lễ cúng tất niên tại gia đình hoặc cơ quan mà bạn có thể chọn:

• Ngày 28 tháng Chạp (tức 19/1/2023 dương lịch): Ngày Đinh Sửu, tháng Quý Sửu: Ngày Nhâm Ngọ, tháng Tân Sửu năm Tân Sửu. Giờ hoàng đạo là: Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h), Mão (5 – 7h), Ngọ (11h – 13h), Thân (15 – 17h), Dậu (17 – 19h).
• Ngày 29 tháng Chạp (tức 20/1/2023 dương lịch): Ngày Mậu Dần tháng Quý Sửu: Ngày Quý Mùi, tháng Tân Sửu, năm Tân Sửu. Giờ đẹp gồm Dần (3 – 5h), Mão (5 – 7h), Tỵ (9 – 11h), Thân (15 – 17h).
• Ngày 30 tháng Chạp (tức 21/1/2023 dương lịch): Ngày Kỷ Mão tháng Quý Sửu: Ngày Giáp Thân, tháng Tân Sửu, năm Tân Sửu. Giờ đẹp gồm Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h) Thìn (7 -9h) Tỵ (9 – 11h), Mùi (13 – 15h), Tuất (19 – 21h).

Về cơ bản, cúng tất niên dù vào thời gian nào thì cũng chỉ có ý nghĩa là đón ông Táo, tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu, thể hiện sự sum họp, đoàn kết, ấm cúng của gia đình. Nhưng tốt nhất bạn nên cúng vào ngày cuối cùng trong năm để đúng với phong tục từ xưa nay cha ông truyền lại.

Mâm cúng tất niên gồm những gì?

Mâm cúng tất niên Miền Bắc

Đối với người miền Bắc, trong mâm cỗ cúng tất niên luôn phải đầy đủ; 4 bát, 4 đĩa (mâm cỗ nhỏ); 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa với mâm cỗ lớn. Cũng có nhà chuẩn bị mâm cỗ lớn xếp cao từ 2 đến 3 tầng.

• Bốn bát gồm: Bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến, bát mọc
• Bốn đĩa của mâm cỗ gồm: đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà, đĩa thịt heo

Mâm cúng tất niên Miền Trung và Nam

Mâm tất niên người Miền Trung cũng giống như người dân ở miền Bắc, miền Nam, các gia đình cũng bận rộn chuẩn bị sắm sửa làm cơm cúng tất niên. Thường trong mâm cỗ Tết miền Trung không yêu cầu số lượng 4-4, 6-6 hay 8-8 bát đĩa như ngoài miền Bắc, nhưng cũng có các món đặc sản không thể thiếu như: Giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô, miến xào.

Trong khi đó, trong mâm cỗ tất niên của người miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt… Ngoài ra, người Nam thường ưu tiên những món nguội.

Trong đó, các món ăn không thể thiếu như: Bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, thịt lợn luộc, đĩa dưa giá, đĩa nem, đĩa chả giò và củ kiệu… để cúng ông bà tổ tiên.

Mâm cúng tất niên

Tham khảo thêm:  20+ món ăn ngon từ Bắc tới Nam ngày Tết 2023

Văn khấn cúng tất niên Quý Mão 2023

Văn khấn cúng tất niên

Văn khấn cúng tất niên chuẩn vẫn được ghi chép lại trong các tài liệu về văn hóa. Sau đây là một bài văn khấn được trích từ Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa – Thông tin.

Tham khảo thêm: Văn khấn tất niên ngày 30 Tết chuẩn, chi tiết Quý Mão 2023

Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại…

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Lưu ý khi cúng tất niên

Cũng như các lễ cúng khác trong năm, cúng tất niên dù không cần phải quá trang trọng nhưng gia chủ cần phải lưu ý một số điều.

Lưu ý khi cúng tất niên

• Dù tất niên không cần phải quá cầu kỳ, trang trọng nhưng cũng không vì thế mà chuẩn bị sơ sài. Tùy vào điều kiện gia đình mà gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng ít hay nhiều nhưng ít nhất cũng phải có những món ăn truyền thống ngày Tết và được chuẩn bị, bày biện một cách chu đáo, sạch sẽ.
• Để lễ cúng tất niên thành kính trang nghiêm, trước khi làm lễ cúng này, các gia đình cần dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa cho thật sạch sẽ.
• Tất niên là bữa cơm sum vầy của gia đình vì vậy cần phải có đầy đủ các thành viên trong nhà để thể hiện sự sum họp, ấm cúng.
• Tất niên chính là thời điểm các gia đình sum vầy, đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả, nhất là những gia đình có con cái đi làm ăn xa nhà. Vì vậy, không nên cãi nhau, chửi mắng mà thay vào đó nên nói những chuyện vui và những điều tốt lành.

Câu hỏi liên quan

Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?

Theo các chuyên gia văn hóa, thông thường lễ cúng tất niên sẽ được diễn ra ở bàn thờ gia tiên, Thần linh trong mỗi gia đình. Trước ngày cúng tất niên, các gia đình thường sẽ dọn dẹp, bày biện lại bàn thờ cho sạch sẽ, tươm tất.

Đến ngày cúng tất niên, mọi thành viên trong gia đình sẽ cùng quây quần, nấu bữa cơm ngày cuối năm để dâng lên Thần linh, gia tiên. Và nếu gia đình nào khá giả thì có thể thêm một lễ cúng tất niên ở ngoài sân, ngoài trời, tuy nhiên điều này là không bắt buộc.

Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?

Mâm cúng tất niên nên cúng chay hay cúng mặn?

Thực tế, cúng chay hay mặn trong đêm giao thừa phụ thuộc rất nhiều vào văn hóa, tín ngưỡng của từng hộ gia đình, từng vùng miền. Với Phật tử họ sẽ cúng tất niên bằng đồ chay. Đối với người bình thường, chúng ta không chỉ có thể cúng các món chay mà còn có thể cúng các món mặn, ngọt, xào, chiên.

Tuy nhiên, dù mâm cúng cỗ mặn hay cỗ mặn, phức tạp hay đơn giản thì cũng phải giữ được lòng thành kính, biết ơn tổ tiên. Vì vậy, cần lưu ý những điểm trên khi lên thực đơn cúng tất niên.

Gợi ý các món cúng chay như sau:

• Bún xào chay
• Xôi hạt sen.
• Món rau cải thìa xào nấm đông cô
• Gỏi mít non đậu phộng.
• Chả giò chay.
• Miến xào rau củ chay
• Canh nấm đậu phụ
• Canh chua.

Lễ cúng tất niên gồm những gì?

Hương đèn (hoặc nến): Cúng tất niên không thể thiếu hai lễ vật quan trọng này, bởi đó cũng là lễ vật. Nếu không có ánh sáng, chủ nhà có thể chọn sử dụng nến để thay thế. Ngoài ra, gia chủ nên đặt hai ngọn đèn hoặc hai ngọn nến ở hai bên bàn thờ để tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời.

Mâm ngũ quả: Không thể thiếu trong lễ cúng đêm giao thừa. Vì vậy, khi lựa chọn, chủ quán nên chọn những quả tươi, chín đều, đẹp mắt và không bị thối. Đặc biệt không sử dụng trái cây giả để cúng.

Ngoài ra, Phật tử tại gia không nên đặt mâm ngũ quả ở chính giữa bát hương. Bởi theo quan niệm tâm linh, đặt mâm ngũ quả ở vị trí này sẽ che mất trục khí chính. Vì vậy, gia chủ bắt buộc phải đặt mâm ngũ quả bên cạnh. Ngoài ra, để dâng hoa cúng gia tiên, gia chủ không được sử dụng hoa giả, hoa nhựa.

Tất niên đánh dấu một bữa cơm sum vầy của gia đình, đón ông Táo trở về và mời gọi tổ tiên về nhà ăn Tết. Đó được xem như là mỹ tục của dân tộc ta và hiện nay việc cúng tất niên cuối năm vẫn được người người duy trì và chuẩn bị một cách tươm tất.

Thcslytutrongst.edu.vn