Hỉ, nộ, ái, ố là gì? Làm gì để tu tâm, dưỡng tánh?

“Hỉ”, “nộ”, “ái”, “ố” là các biểu tượng hoặc từ viết tắt trong tiếng Việt, chủ yếu được sử dụng trong các cuộc trò chuyện trực tuyến hoặc tin nhắn. Chúng tôi không thể xác định chính xác ý nghĩa của chúng, vì nó có thể khác nhau theo người sử dụng. Tuy nhiên, chúng ta có thể suy ra rằng chúng có thể được sử dụng để biểu thị cảm xúc, tình cảm, hoặc để biểu diễn sự ngạc nhiên, bất ngờ hoặc vô cùng.

Trong cuộc sống, ai cũng phải trải qua đầy đủ những cảm xúc vui, buồn, yêu, giận,… Những cảm xúc này sẽ tác động trực tiếp đến suy nghĩ và hành động của chúng ta. Các cảm xúc tích cực và tiêu cực luôn tồn tại song song, nếu bạn biết cách dung hòa chúng thì cuộc sống của bạn sẽ hoàn thiện hơn. Trong kinh Phật thường có nhắc đến “hỉ, nộ, ái, ố” của con người và dạy ta cách kiểm soát chúng. Vậy hỉ, nộ, ái, ố là gì? Làm sao để giữ tâm thanh tịnh giữa cuộc sống bộn bề này?

Hỉ, nộ, ái, ố là gì?

Hỷ: Mừng

Trong từ hỷ của Trung Quốc, Mừng có nghĩa là sự vui mừng, tỏa sáng và hạnh phúc. Nó được dùng để chỉ tình trạng tâm lý của một người khi họ đang trải nghiệm một sự kiện hoặc trạng thái tâm lý tốt đẹp. Mừng có thể được tạo ra bởi nhiều nguyên nhân như sự kiện đáng vui, sự thành công, hay mối quan hệ tốt đẹp với người thân hoặc bạn bè. Sự vui mừng này có thể tạo ra cảm giác tự tin, tràn đầy năng lượng và tốt cho sức khỏe tâm lý.
Là những niềm vui xuất phát từ tâm hồn, tâm can nó biểu hiện qua ánh mắt, nét mặt, nụ cười hay hành vi, ý tưởng, nét đẹp thẩm mỹ qua những tác động của mọi thứ xung quanh.

Ví dụ:

– Bạn đạt kết quả học tập tốt liền vui mừng, hớn hở.

– Bạn nghe bản nhạc có lời vui khiến tâm trạng thích thú, phấn chấn

Nộ: phẫn nộ, tức giận

Nộ là một trạng thái tâm lý cực đoan với một tình huống hoặc một người nào đó. Nó là một cảm giác sắc sảo, giận dữ, và không hài lòng. Nộ có thể dẫn đến hành vi vô lý, tức giận hoặc phẫn nộ. Nộ có thể làm tổn thương mối quan hệ với người khác, giảm tự tin và gây ra sự căng thẳng trong cuộc sống.

Nộ là cảm giác gay gắt, nóng giận, bực tức, bốc đồng, bất mãn về một điều gì đó khiến ta mất đi cảm giác bình yên nơi tâm hồn. Nộ được gợi lên từ cảm giác khó chịu, là cảm xúc thuộc và sân tâm.

Nộ cũng có nguồn gốc từ tham dục. Đây là những cảm xúc “giết hại” sự tu dưỡng bởi nộ thì tâm “tàn”, nộ thì tạo điều kiện cho những lời nói và hành vi thiếu hiểu biết xuất hiện.

Ví dụ:

– Khi thấy ai đó đụng chạm vào lòng tự ái và xúc phạm đến quyền lợi bản thân, thì cảm giác phẫn nộ dâng lên.

– Khi muốn đạt được mục đích, nhưng bị người ta phá bỏ, thì liền trở nên giận dữ, tức tối, thù hằn.

Ái: thương, yêu

Ái là một trạng thái tâm lý dễ dàng, thương yêu với một tình huống hoặc một người nào đó. Nó là một cảm giác tốt lành, tình cảm và quan tâm. Ái có thể tạo ra mối quan hệ mạnh mẽ, giúp tăng tự tin và giảm sự căng thẳng trong cuộc sống. Nó có thể giúp bạn cảm thấy an toàn và yên tâm với người khác và giữ gìn mối quan hệ tốt đẹp giữa mọi người.

Là sự để tâm, vướng mắc của mình vào những đối tượng xung quanh. Ái là trạng thái cảm xúc có thể đồng hóa bản thân mình với các đối tượng thông qua sự nhận biết cảm nhận về năm giác quan.

Ví dụ:

– Khi bạn yêu một người bạn khác giới nào đó (bạn là nam), tai bạn thấy cô ấy hát hay, mắt bạn thấy cô ấy đẹp, tay bạn chạm vào tóc cô ấy rất nhẹ nhàng, mũi bạn cảm nhận mùi thơm của cô ấy, thậm chí bạn luôn để tâm trí nơi cô ấy,…

– Khi bạn yêu động vật, bạn muốn nuôi chúng, phân phát đồ ăn thức uống cho chúng.

Ố: ghét

Ố là một trạng thái tâm lý cực đoan với một tình huống hoặc một người nào đó. Nó là một cảm giác tức giận, ghét và khinh bỉ. Ố có thể gây ra sự căng thẳng và tổn thương mối quan hệ với người khác. Nó cũng có thể giảm tự tin và làm cho bạn cảm thấy không hài lòng với cuộc sống. Để tránh tình trạng này, cần phải tìm cách giải quyết sự tranh cãi và giảm sự tức giận, hạn chế sự khinh bỉ và giữ gìn mối quan hệ tốt đẹp giữa mọi người.

Ghét là cảm giác nhìn thấy thứ gì đó hoặc ai đó không hợp ý, khiến bạn không thích. Tính cách này rất phổ biến trong mọi tâm thức cá nhân, thường xuất hiện thứ cảm giác chán ghét, xuất phát từ tâm sân si, ganh ghét.

Ví dụ:

– Khi ai đó hay xoi mói, xóc xỉa bạn, bạn cảm thấy ghét người đó.

– Khi thấy ai đó tài giỏi hơn bạn và giành đi nhiều thứ của bạn thì trong bạn sinh ra lòng ganh tị dẫn đến bạn ghét người đó.

Ngoài 4 trạng thái nêu trên ra, trong 7 thứ cảm xúc trong “thất tình- lục dục” còn có thêm 3 thứ nữa gồm: ai (bi ai, đau buồn), lạc (niềm vui về thể xác, cảm giác thô), dục (ý niệm ham muốn, dục niệm).

Hỉ, nộ, ái, ố gắn liền và tác động đến cuộc sống như thế nào?

Cuộc sống không ai tránh khỏi những cảm xúc hỉ, nộ, ái, ố vốn có này, những niềm vui đến bất chợt, ta giận dữ khi ai đó làm phật lòng, dành tình yêu thương cho người thân và những người giúp đỡ ta trong cuộc sống và ghét những người cản bước trong cuộc sống của ta. Hỉ và ái xuất hiện càng nhiều thì cuộc sống của ta sẽ càng tốt đẹp nhưng nộ và ố xuất hiện nhiều sẽ khiến cuộc sống của ta trở nên tăm tối, có xu hướng tiêu cực. Chúng ta không thể ngăn được sự xuất hiện của nó nhưng chúng ta có thể kiểm soát được nó và đón nhận nó như thế nào.

Khi cuộc sống bạn có quá nhiều khó khăn, thất bại, tai tiếng, bức xúc mà không thể nhẫn nhịn chắc chắn bạn sẽ nổi giận và thù hận. Nhưng nếu bạn biết cách đối diện với nó một cách dịu dàng hơn thì mọi chuyện sẽ trở nên tích cực hơn rất nhiều, bạn cũng bớt đi những ưu phiền trong tâm trí.

Và đương nhiên, khi niềm vui, may mắn bất ngờ ập đến với bạn khiến bạn vô cùng vui sướng thì bạn cũng không nên thể hiện nó một cách thái quá theo cảm xúc mà hãy tiết chế lại bởi nếu niềm vui của bạn được phô bày một cách quá lố sẽ trở thành trò cười để người khác bàn tán.

Cho nên, dù bạn trải qua bất kỳ chuyện buồn vui nào trong cuộc sống, chỉ cần bạn biết cách đón nhận và hành xử mới chính là yếu tố quan trọng cuối cùng để quyết định con người bạn.

Làm gì để dung hòa hỉ, nộ, ái, ố?

Để dung hòa Hỉ, Nộ, Ái và Ố, có một số bước cần làm:

1. Tôn trọng sự khác biệt: Hãy tôn trọng sự khác biệt giữa Hỉ, Nộ, Ái và Ố của mọi người và không suy nghĩ tồi tệ về sự khác biệt đó.
2. Xây dựng mối quan hệ tốt: Hãy xây dựng mối quan hệ tốt giữa mọi người, từ đó tôn trọng và quan tâm đến sự cảm nhận của mọi người.
3. Chấp nhận sự khác biệt: Hãy chấp nhận sự khác biệt giữa Hỉ, Nộ, Ái và Ố của mọi người và học cách tìm cách giải quyết vấn đề mà không làm tổn thương mối quan hệ.
4. Tìm cách kết hợp: Hãy tìm cách kết hợp Hỉ, Nộ, Ái và Ố của mọi người để tạo ra một cuộc sống hoà bình và tích cực.
5. Nỗ lực học hỏi: Hãy nỗ lực học hỏi về Hỉ, Nộ, Ái và Ố để hiểu rõ hơn và có thể tìm cách dung hòa chúng một cách tốt hơn.

Để có một cuộc sống tốt, được nhiều người quý mến thì bạn không thể không dung hòa hỉ, nộ, ái, ố trong cuộc sống. Để làm được điều đó, bạn nên tập sống:

– Nhịn nhục và luôn cần mẫn

– Biết yêu thương và tha thứ

– Nuôi dưỡng tinh thần bằng những điều bổ ích

– Siêng năng bố thí, hành thiện và có lòng vị tha

– Đối đãi với mọi người khiêm nhưỡng và lễ độ

– Luôn để tâm hồn thanh tịnh trong mọi lúc

– Luôn trong tâm thế chịu khổ để khao khát sống tốt, hướng thiện

Để tránh Hỉ, Nộ, Ái và Ố, có một số bước cần làm:

1. Tập trung vào tâm trạng tốt: Hãy tập trung vào tâm trạng tốt và phát triển những cảm xúc tích cực.
2. Tìm cách giải quyết vấn đề: Hãy tìm cách giải quyết vấn đề mà không tạo ra Hỉ, Nộ, Ái và Ố.
3. Tránh những hoạt động tồi tệ: Hãy tránh những hoạt động tồi tệ như lời nói chửi bới, đánh giá kẻ khác và gây sự phân biệt.
4. Xây dựng mối quan hệ tốt: Hãy xây dựng mối quan hệ tốt giữa mọi người và giúp nhau trong việc giải quyết vấn đề.
5. Nỗ lực học hỏi: Hãy nỗ lực học hỏi về cách xử lý tâm trạng và cảm xúc để tránh Hỉ, Nộ, Ái và Ố trong cuộc sống.

>>> Xem thêm: Sân si là gì? Ý nghĩa Tham Sân Si trong cuộc sống

Chúng tôi vừa trả lời cho câu hỏi hỉ, nộ, ái, ố là gì và những cách kiểm soát cảm xúc trong cuộc sống. Hi vọng những chia sẻ trên đây sẽ hữu ích và giúp mọi người có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống cũng như biết cách điều tiết cảm xúc của mình để có cuộc sống tốt đẹp.