Cách mạng công nghiệp 4.0 là gì? Cơ hội và thách thức

Bạn từng nghe báo đài, phương tiện truyền thông nói nhiều về cách mạng công nghiệp 4.0. Vậy cách mạng công nghiệp 4.0 là gì? Tầm quan trọng và cuộc cách mạng trong thời đại mới này có những tác động nào đến với mỗi người dân hay không? Cùng đọc bài viết dưới đây để hiểu hơn về cuộc cách mạng đang làm thay đổi thế giới từng ngày từng giờ.

Cách mạng công nghiệp 4.0 là gì?

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hay còn gọi là cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (Industry 4.0). Cuộc cách mạng tạo ra mô hình làm việc giữa máy tính, tự động hoá và con người theo cách thức mới. Các robot và máy móc kết nối vào những hệ thống máy tính, các hệ thống được hoạt động nhờ thuật toán được lập trình sẵn từ trước vì vậy không cần đến con người.

Lịch sử các cuộc cách mạng công nghiệp

Trong suốt chiều dài phát triển khoa học công nghệ của thế giới đã trải qua 3 giai đoạn đó là 3 cuộc cách mạng công nghiệp và hiện tại đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với nhiều sự thay đổi vô cùng mạnh mẽ và nhanh chóng.

Giai đoạn 1: Động cơ đốt trong

Bắt đầu ở nước Anh cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, sự cơ giới hóa ngành dệt may sau đó máy hơi nước được phát minh, chế tạo đầu máy xe lửa, tàu thủy chạy bằng hơi nước.

Giai đoạn 2: Động cơ điện

Diễn ra trong giai đoạn từ cuối thế kỷ 19, kéo dài đến đầu thế kỷ 20. Giai đoạn này phát minh máy tính, hệ thống máy tự động, người máy, hệ điều khiển tự động. Cùng các nguyên liệu mới dồi dào như năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều…

Giai đoạn 3: Máy tính và tự động hóa

Thời gian diễn ra vào những năm 1970 với sự ra đời máy tính, thiết bị điện tử và Internet. Cho đến cuối thế kỷ 20, thế giới đạt thêm nhiều thành tựu khoa học công nghệ như vệ tinh, máy bay, máy tính, điện thoại, Internet… các thiết bị này đang giúp thay đổi thế giới.

Giai đoạn 4: Tập trung vào 3 lĩnh vực Công nghệ sinh học, Kỹ thuật số và Vật lý

Cuộc cách mạng sốvới hàng loạt sự nghiên cứu về Internet vạn vật (IoT), thực tế ảo (VR), trí tuệ nhân tạo (AI),điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn (SMAC).

Tập trung chính vào Kỹ thuật số với nền tảng quan trọng là Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối – Internet of Things (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data).

Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra lĩnh vực nào?

Nắm bắt được những lĩnh vực quan trọng diễn ra cuộc cách mạng sẽ giúp bạn có những sự chuẩn bị tốt hơn trong thời đại mới. Cách mạng Công nghiệp 4.0 tập trung vào 3 lĩnh vực Công nghệ sinh học, Kỹ thuật số và Vật lý. Tập trung chính vào Kỹ thuật số với nền tảng quan trọng là Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối – Internet of Things (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data).

Đối với Công nghệ sinh học, Cách mạng Công nghiệp 4.0 đào sâu vào nghiên cứu để phát triển các ngành quan trọng như thuỷ sản, nông nghiệp, y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo, hoá học và chế tạo các vật liệu.

Đối với Vật lý sẽ tập trung vào chế tạo ra robot thế hệ mới, máy in 3D, xe tự lái, nghiên cứu và chế tạo ra các vật liệu mới, công nghệ nano.

Cách mạng Công nghiệp 4.0 thực tế đang diễn ra ở nhiều nước trên thế giới tập trung vào các nước phát triển có đủ trình độ khoa học kĩ thuật như châu Mỹ, châu Âu và một phần châu Á, tuy nhiên vẫn còn nhiều rào cản lớn về nghiên cứu khoa học và trình độ giữa nhiều nơi trên thế giới.

Cơ hội

Máy móc liên tục cải tiến, trí tuệ nhân tạo có trong các robot sẽ thúc đẩy làm việc năng suất hơn, chính xác và hiệu quả hơn so với con người.

Khi áp dụng những tiến bộ về công nghệ đồng nghĩa sẽ được sản xuất nhanh, hiệu quả và giảm sức người hơn. Chất lượng sản phẩm kiểm soát trong mọi giai đoạn từ nguyên vật liệu cho đến khi tạo ra thành phẩm và phục vụ người tiêu dùng. Máy móc sẽ thay thế con người khi làm việc trong các môi trường nguy hiểm, rủi ro cao. Từ đó giảm tỷ lệnh thương tật trong các công việc nguy hiểm.

Thách thức, khó khăn

Cải tiến sẽ có nhiều sự thay thế lẫn nhau, nhất là tự động hóa thay thế lao động chân tay khi làm việc, khi robot thay thế con người sẽ khiến nhiều lao động trên thế giới rơi vào cảnh thất nghiệp, đặc biệt là các lực lượng lao động làm việc trong bảo hiểm, môi giới bất động sản, tài chính, vận tải.

Nhiều quốc gia trên thế giới khoa học kỹ thuật còn nghèo nàn, tiếp cận và triển khai công nghệ 4.0 hạn chế. Đây là rào cản có thật.

Các doanh nghiệp muốn tham gia vào quá trình hiện đại hóa đòi hỏi cần có sự thay đổi,đầu tư nâng cấp công nghệ, nâng cao chất lượng.

Thất nghiệp tăng sẽ kéo theo bất ổn về đời sống, chính trị. Công nghệ mới làm gia tăng mối nguy hại trong an ninh, gia tăng thêm khoảng cách giàu nghèo trên thế giới.

Bảo mật thông tin là vấn đề cực kỳ quan trọng khi các dữ liệu lớn được trao đổi thường xuyên và liên tục trong một hệ thống.

Như vậy cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra trên toàn thế giới đặt ra nhiều thách thức và cơ hội phát triển nhất là các quốc gia như Việt Nam. Đòi hỏi chính phủ, doanh nghiệp và cá nhân phải đầu tư nghiên cứu. chuẩn bị cơ sở hạ tầng để đón chào cuộc cách mạng trong thời đại mới.