Cơm lam là món ăn nổi tiếng, thường được du khách đặt mua khi đi du lịch các vùng cao như Tây Bắc, Tây Nguyên,… Vậy cơm lam này là món gì? Nó bắt nguồn từ đâu? Cách làm cơm lam chuẩn vị Tây Nguyên? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Contents
1. Gạo nếp là gì?
Đối với những người dân sinh sống lâu đời ở vùng đồng bằng, việc nấu cơm niêu bằng nồi niêu đã trở thành một việc quen thuộc. Nhưng đối với đồng bào vùng cao, nhất là những người thường xuyên phải lên núi, vào rừng; Món cơm của họ sẽ được nấu trong ống tre, gọi là Cơm lam.
Cơm lam là món ăn của đồng bào vùng cao
Gạo xanh trong tiếng Khmer gọi là Kralan; Khao lam theo tiếng Thái và tiếng Lào, còn trong tiếng Trung Quốc được gọi là tre dong san. Ở Indonesia và Malaysia, món Cơm lam Mọi người gọi nó là Lemang.
Đây là một loại cơm được làm từ gạo; Thông thường mọi người sẽ dùng gạo nếp. Đối với người Việt Nam, đây là món cơm đặc trưng của đồng bào Tây Nguyên, Tây Bắc và Đông Bắc. Đây cũng là món ăn của một số dân tộc khác ở các nước lân cận như Lào, Campuchia, Myanmar, Thái Lan, Trung Quốc.
Tuy đều là gạo nấu thành cơm; Nhưng cách nấu khác với người miền xuôi đã làm Cơm lam trở thành một món ăn thú vị; gắn liền với hình ảnh những người con của núi rừng. Khi làm cơm lam, cơm được cho vào ống tre, nứa, nứa, … kết hợp với một số nguyên liệu khác rồi nướng trên lửa.
“Lam” có thể hiểu đơn giản là phương pháp dùng ống tre, nứa thay cho xoong, nồi để nấu cơm. Cách chế biến này tuy có vẻ dân dã nhưng lại rất “nghệ sĩ” của đồng bào vùng cao.
Được biết, món cơm này cũng xuất hiện rất nhiều trong thời chiến tranh. Theo tác giả Đào Duy Từ viết trong cuốn “Hổ khu cơ”; Lính ngày xưa nấu cơm theo kiểu Cơm lam trong khi hành quân. Gạo được đựng trong ống nứa, thêm ít nước rồi đậy nắp kín, có thể nướng ngay cả khi ngồi trên lưng ngựa cầm đuốc.
2. Cơm lam có xuất xứ từ đâu?
Trên thực tế, cụm từ “Cơm lam“Ngày nay đã vô cùng phổ biến, không còn quá xa lạ với chúng ta, ở Việt Nam, đây được coi là món ăn“ đặc sản ”của các dân tộc thiểu số như Tày, Mường, Dao… Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ nguồn gốc xuất xứ của nó.
Các già làng kể lại, trước đây, đồng bào các dân tộc chủ yếu sống trên các đỉnh núi cao; hoặc trong các khu rừng rậm, chúng sống theo lối du canh du cư nên thường không thể sống quá hai mùa. Vì đặc thù du canh là độ dốc lớn nên sẽ không còn màu mỡ như lúc đầu trồng trọt và thu hoạch. Nếu họ tiếp tục ở lại, tu luyện, tu dưỡng; thì vụ sau sẽ không sung túc như vụ trước.
Không phải ai cũng biết xuất xứ của cơm lam
Họ liên tục di chuyển từ ngọn núi này sang ngọn núi khác; cuộc sống rất khó khăn, thiếu thốn. Ngay cả việc nhà cũng chỉ là tạm bợ, kiếm sống qua ngày được một mùa rồi dọn ra ở riêng. Các vật dụng thiết yếu trong gia đình như xoong, chảo, bát đũa cũng thiếu thốn. Vì vậy, họ đã nghĩ ra nhiều cách nấu nướng để thích nghi với những điều kiện thiếu thốn đó.
Vì sống trong rừng, núi cao; Gỗ và nứa luôn là những vật liệu có sẵn. Từ đó, đồng bào ta đã nghĩ ra cách nấu cơm thành cơm không cần xoong, chảo; đó là cơm lam đã được vo sạch trong ống tre.
Cách nấu đơn giản nhưng tiện lợi cho người miền núi. Hơn nữa, thành phẩm cũng vô cùng thơm ngon. Vì vậy, cách nấu cơm này vẫn được duy trì cho đến nay; và các món ăn Cơm lam đã trở thành món ăn đặc trưng mà du khách nào khi lên vùng cao đều muốn thử.
3. Các món chay tốt cho sức khỏe
Thông thường, mọi người sẽ chỉ ăn Cơm lam với muối vừng; hiếm khi ăn kèm với các món ăn kèm khác. Vì vậy, đây đích thực là một món chay thanh đạm của núi rừng; Một khi đã uống vào sẽ khó có thể quên được.
Cơm lam là món ăn chay có hàm lượng dinh dưỡng cao
Mặc dù món ăn này không có thịt động vật; Nhưng giá trị dinh dưỡng của gạo nếp, lạc, vừng cũng rất dồi dào. Vì nó bao gồm nước, carbohydrate, lipid và protein.
Ngoài ra, gạo nếp còn chứa nhiều loại muối khoáng như canxi, photpho, vitamin B1. Bên cạnh đó, vừng là một loại nguyên liệu rất giàu khoáng chất; trong đó bao gồm canxi, photpho, sắt, và một số vitamin như B1, B2, caroten,… Lạc còn cung cấp xenlulo và một số vitamin đáng kể khác.
Lipit trong hạt lạc, vừng chứa nhiều axit béo không no; Chất này không làm tăng cholesterol trong máu và xơ vữa động mạch mạnh.
Gạo, vừng, lạc chứa hàm lượng protein tốt; Điều này sẽ giúp cơ thể tiêu hóa dễ dàng hơn. Ngoài ra, chúng còn chứa nhiều axit amin cần thiết để bồi bổ cơ thể như lysine, methionine, tryptophan, isoleucin, v.v.
Gạo xanh Thực sự là một món chay bổ dưỡng. Ngoài ra, đồng bào miền núi chúng tôi cũng thường hái những loại rau rừng ngon để ăn cùng; Bổ sung chất xơ từ rau củ vào chế độ ăn uống của bạn.
4. Cách làm cơm lam “đặc sản” Tây Nguyên
Món cơm lam này có nguồn gốc từ người dân miền núi, với nguyên liệu rất đơn giản. Vì vậy cách làm của nó không có gì phức tạp.
4.1. Chọn thành phần
Để làm món cơm lam này, những ống nứa được chọn phải còn tươi; không quá trẻ hoặc quá già. Sau đó, dựa vào các đốt tre, người ta sẽ chặt thành từng khúc, chia thành từng đoạn ống. Cơm lam.
Bước tiếp theo là chọn gạo nếp. Bước này sẽ rất quan trọng, vì độ dẻo, ngon của gạo thành phẩm sẽ phụ thuộc rất lớn vào loại gạo nếp được chọn. Để có cơm ống ngon phải chọn loại lúa nương mới; Hạt to, mịn, trắng và thơm.
Nguyên liệu chính của cơm lam là gạo nếp và ống tre.
Sau một ngày đồng áng mệt mỏi, một ngụm nước tinh khiết được tích tụ trong ống nứa vừa mát vừa ngọt như một món quà của thần rừng, thần núi dành cho những đứa trẻ siêng năng. Vì vậy, nước nấu cơm dùng nước trong thân tre là ngon nhất. Có thể lấy nước ở suối nhưng mùi vị sẽ khó sánh.
4.2. Làm xôi
Sau khi vo sạch và ngâm khoảng 5 đến 6 tiếng, gạo nếp sẽ được vo thành từng ống tre cùng nước. Gạo xanh Ngon nhất là khi nước dùng để nấu cơm là nước bên trong các ống nứa. Sau đó, người ta sẽ dùng lá dong hoặc lá chuối cuộn lại một đầu rồi hơ lửa bằng củi.
Khi làm, ống cơm sẽ được nướng và quay liên tục, đều trên bếp lửa. Sau khi cơm chín một lúc, họ sẽ dùng tay ấn để kiểm tra độ mềm và tơi của hạt cơm. Một cách khác để biết cơm đã chín là khi vỏ nứa cháy tạo thành một lớp than mỏng, bọc kín ống nứa, có mùi thơm ngào ngạt của gạo nếp.
Cơm sau khi làm sẽ được loại bỏ lớp vỏ cháy bên ngoài, để lại lớp vỏ trắng.
Nếu ăn cơm ngay sau khi nấu; Chỉ cần chặt nhỏ và tách lớp ngoài của ống nứa. Và nếu không ăn ngay mà muốn để lâu, người ta sẽ bỏ đi lớp bần cháy bên ngoài; để lại một lớp vỏ trắng bao bọc lấy cơm. Với cách này, cơm bên trong sẽ để được cả tuần mà không sợ bị thiu.
4.3. Khao Lam của người Thái
Không giống như người Việt Nam chúng ta, Cơm lam của dân tộc Thái hay còn gọi là Khao Lam; Nó cũng rất độc đáo vì hương vị mới và cách nấu đặc biệt.
Với món ăn này, người dân xứ sở chùa Vàng sẽ trộn gạo nếp với nước cốt dừa, đậu đỏ hoặc đậu đen; cùng một chút gia vị khác như đường, muối rồi cho vào ống tre. Đôi khi người ta sẽ dùng lá để cuốn bên ngoài xôi; giúp món Khao Lam thành phẩm có màu tím rất đẹp mắt.
Khao Lam của người Thái có màu tím rất đẹp.
Không chỉ vậy, người Thái còn có Cơm lam Sầu riêng rất nổi tiếng. Món cơm này được làm từ gạo nếp, nêm chút đường rồi trộn với cơm sầu riêng; tạo nên hương vị đậm đà, đặc trưng.
Cách làm cơm lam cũng tương tự như cách làm của người Việt Nam. Sau khi cơm chín, bỏ lớp vỏ cháy bên ngoài. Gạo xanh Món này cũng thường được chấm với nam phrik, một loại nước chấm kiểu Thái rất hợp với cơm; tăng độ thơm ngon cho món ăn dân dã này.
5. Gà Nướng Cơm Lam Tây Nguyên
Gạo xanh Thường ăn với muối vừng, muối riềng là ngon nhất. Vị mặn, cay của riềng quyện với vị thơm ngọt của cơm mẻ tạo nên một món ăn vừa ngon vừa thanh đạm.
Bên cạnh đó, với những người thích ăn thịt thì món cơm này cũng có thể ăn kèm với thịt heo quay hoặc gà nướng. Đặc trưng gà nướng cơm lam của Tây Nguyên.
Đây là một trong những món ăn nổi tiếng của người dân Tây Nguyên. Theo người dân địa phương, món gà nướng cơm lam xuất phát từ dân tộc Ê Đê ở Buôn Đôn, Đắk Lắk. Sau này, món ăn được người Tây Nguyên phổ biến rộng rãi hơn và biến tấu thành nhiều phiên bản khác nhau.
Để làm món này, gà được chọn phải là gà chạy bộ, vì gà này thịt sẽ săn chắc hơn, da giòn, ít mỡ, khi ăn không bị ngấy. Khi nướng phải trở gà đều tay để thịt chín đều các mặt. Than cũng phải được bổ sung liên tục để đảm bảo độ cháy ổn định.
Gà nướng cơm lam có nguồn gốc từ dân tộc Êđê
Khi gà bắt đầu tỏa mùi thơm phức thường là lúc các ống cơm đã mềm, chỉ chờ được dọn ra cho thực khách.
Đối với Tây Nguyên, Cơm lam Chúng sẽ không bị tách lớp ngoài mà sẽ để nguyên một ống tre. Khi ăn, bạn sẽ tự tay bóc nan tre để thấy được món xôi nương thơm và ngọt. Chấm với chút muối vừng rất ngon.
Để hoàn thành món gà nướng Cơm lamGia vị không thể thiếu là đĩa muối và lá é. Đây là một loại lá có mùi thơm khá giống với lá húng quế, rất hợp với món gà nướng, tăng gấp đôi độ ngon cho món gà này.
Khi ăn món này, bạn sẽ được phục vụ gà nướng nguyên con, tự tay xé thịt gà và thưởng thức để cảm nhận trọn vẹn cách ăn của người dân nơi đây. Thịt gà săn chắc, ngọt thơm mùi mật và nước. Một miếng gà được chấm với một chút muối, bạn sẽ có cảm giác như mọi tinh hoa của thế giới ẩm thực đều hội tụ trong miệng.
Món cơm này cho đến ngày nay càng trở nên nổi tiếng nhờ cách nấu đơn giản, nhanh chóng, tiện lợi mà vẫn giữ được giá trị dinh dưỡng của hạt cơm. Từ “lam” trong Cơm lam có nghĩa là nướng. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về món Cơm lam – “đặc sản” của người dân miền núi!
Đăng bởi: Tiến Nghiêm
