Trong Đông y cam thảo được xem là loại dược liệu quý có thể dùng để điều trị nhiều loại bệnh. Tuy nhiên có ít người biết cam thảo là gì, cách phân biệt các loại ra sao và có công dụng hoặc cách dùng như thế nào?
Cam thảo là vị thuốc có tính bình, vị ngọt, không chứa độc tố, được quy vào ba kinh chủ yếu là Tâm, Phế và Tỳ Vị. Các công dụng của cam thảo đã được kiểm chứng qua những bài thuốc trong y học cổ truyền cũng như các nghiên cứu khoa học hiện đại.
Tuy nhiên khi sử dụng cần hiểu rõ để tránh mang lại những tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe. Giờ thì cùng tìm hiểu về loại dược liệu này qua tham vấn của Bác sĩ Trương Thị Vân – Bác sĩ Y Học Cổ Truyền – Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec – Sao Phương Đông!
Cam thảo là gì?
Cam thảo là loại cây thực vật có hoa thuộc bản địa châu Á, họ đậu (Họ cánh bướm) có tên khoa học là Glycyrrhiza uralensis. Ở Việt Nam tùy theo vùng miền mà sẽ có tên gọi khác nhau như sinh cam thảo, quốc lão,…
Ở nước ta cam thảo được du nhập từ Trung Quốc sau đó được trồng nhiều ở các tỉnh thành Vĩnh Phú, Hải Hưng và Hà Nội.
Cách chế biến cam thảo
Thông thường người ta sẽ dùng thân và rễ cây để làm dược liệu. Tùy theo dạng chế biến mà cách làm sẽ khác nhau.
Sinh thảo: Rửa sạch phần rễ sau đó xắt mỏng thành lát rồi đem sấy hoặc phơi khô.
Bột cam thảo: Cạo bỏ hết lớp vỏ ngoài rồi cắt thành miếng, sấy khô sau đó tán thành bột
Phấn cam thảo: Cách này cũng cạo bỏ hết phần vỏ ngoài, tiếp theo ngâm rượu khoảng 1 giờ sau đó ủ trong 12 giờ rồi cắt mỏng, đem phơi khô.
Chích cam thảo: Tẩm mật ong cho cam thảo khô (Theo tỉ lệ 1kg cam thảo, 200mg mật ong + 200ml nước sôi). Sau đó sao cho khô đến khi cam thảo dậy mùi là được.
Cách phân biệt các loại cam thảo
Ở nước ta có ba loại cam thảo sinh sống ở những vùng khác nhau do đó mà chúng có những đặc điểm để nhận dạng riêng:
Cây cam thảo đất (cam thảo nam): Mọc nhiều ở các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc hoặc vùng đồng bằng miền Nam, thường cao từ 0,4 – 0.7 m tính từ mặt đất. Rễ cam thảo khá lớn và thường sẽ mọc thành chùm, nếu cây già thì thân sẽ hóa gỗ ở phần gốc.
Lá của cam thảo nam có đặc tính mọc đơn lẻ đối xứng hoặc thành vòng 3 lá. Vào mùa hạ ,hoa sẽ mọc ra từ kẽ lá, có màu trắng, còn quả sẽ có hình cầu, bên trong chứa nhiều hạt nhỏ.
Loại này có thể thu hoạch quanh năm, thường sẽ tỏa ra mùi thơm nhẹ và có vị hơi đắngsau đó sẽ chuyển ngọt. Người ta thường sẽ dùng cam thảo nam để thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu,…
Cây cam thảo bắc: Loại này sẽ tập trung phát triển phần rễ ngầm dưới đất, có thể đâm ngang tới 2m. Thân trên là thân thảo khá yếu, khác với cam thảo nam lá loại này là lá kép, có hình dạng bầu dục.
Cam thảo bắc thực tế có nguồn gốc từ Trung Quốc sau đó được du nhập về Việt Nam và mọc hoang ở nhiều nơi như Sơn La, Điện Biên, Hà Giang,…
Vào mùa hè hoặc đầu thu cây sẽ ra hoa rất đẹp, hình cánh bướm, có màu tím nhẹ. Loại này chỉ thu hoạch lúc cuối thu hoặc mùa xuân sau khi đã trồng từ 3 – 4 năm, có vị ngọt, tính bình nên thường dùng để giảm huyết áp, chống loét dạ dày, giảm sưng đau và tăng cường hệ miễn dịch.
Cam thảo dây (dây chi chi): Cam thảo dây thuộc thân leo, khá nhiều xơ và cành nhỏ. Phần lá có hình như lông chim, mọc thành từng chùm màu hồng ngọc rất đẹp mắt.
Quả của loại này khá nhỏ, bên trong có hạt hình cầu màu cam đỏ.
Cây cam thảo dây cũng giống cam thảo nam thường mọc nhiều ở vùng đồng bằng miền Nam hoặc một số tỉnh miền Bắc như Lạng Sơn, Hưng Yên, Thanh Hóa,…
Công dụng của cam thảo
Đối với sức khỏe
Trong bài viết “Cam thảo bắc – vị thuốc quý từ ngàn xưa” của BS Nguyễn Thùy đã nêu ra một số công dụng của cam thảo trong Đông y như dùng làm thuốc dẫn kinh, chữa các bệnh viêm họng, ho, nhiều đờm,…hoặc các bệnh tiêu hóa viêm loét dạ dày, tá tràng.
Bên cạnh đó cam thảo còn có tác dụng giải độc, điều hòa tác dụng của các phương thuốc.
Ngoài ra thì cam thảo cũng dùng có thể điều trị viêm da và nhiễm trùng: Trong báo cáo được đăng tải trên tạp chí Nghiên cứu Dược phẩm Iran đã chỉ ra hoạt chất Glycyrrhizin trong chiết xuất rễ cam thảo có thể chống lại vi khuẩn và hạn chế nhiễm trùng da.
Trong dây cam thảo cũng có chứa hoạt chất staphylococcus aureus, một chất có khả năng kháng khuẩn giúp cải thiện bệnh chốc lở, viêm nang lông,…
Đối với làm đẹp
Không chỉ giúp điều trị các vấn đề về da mà cam thảo còn được nhiều chị em sử dụng làm mặt nạ để trị mụn dưỡng trắng nhờ chứa chất glabridin.
Theo một nghiên cứu lâm sàng được công bố trên Tạp chí Hóa học Nông nghiệp và Thực phẩm đã chỉ ra glabridin có thể ức chế enzyme tyrosinase, một loại enzyme sản xuất melanin làm nám da, tới 50% mà không làm tổn hại da.
Vì vậy mà chiết suất từ cam thảo có thể điều trị tăng sắc tố sau viêm và phục hồi tổn thương sau mụn hiệu quả.
Một số cách sử dụng cam thảo hay
Cách dùng: Có thể sắc thành thuốc hoặc nhai tươi, dùng cao lỏng. Ngoài ra thì bạn cũng có thể sử dụng các sản phẩm có chứa chiết xuất cam thảo như trà, kẹo cam thảo.
Liều dùng: Trong một ngày không nên tiêu thụ quá nhiều mà chỉ dùng trong mức từ 4 – 80g
Một số tác dụng phụ: Cục Quản lý Thực Phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết khi tiêu thụ quá nhiều cam thảo sẽ dẫn đến nồng độ kali trong cơ thể giảm và gây nên các vấn đề như huyết áp cao, nhịp tim bất thường, hội chứng co giật, suy tim xung huyết rất nguy hiểm.
Bên cạnh đó thì nếu bạn muốn làm trắng và trị mụn có thể kết hợp bột cam thảo với một số loại khác như bột yến mạch, bột đậu đỏ,… và sữa tươi, mật ong để làm mặt nạ giúp mang lại hiệu quả bất ngờ nếu sử dụng thường xuyên.
Nguồn: Vinmec
Trên đây là một số thông tin về cam thảo, hy vọng bài viết đã mang lại những thông tin hữu ích cho bạn.
Xem thêm
>> La hán quả – Thảo dược vô vàn lợi ích cho sức khoẻ
>> Mè đen thảo dược số 1 cho sức khoẻ
Kinh nghiệm hay Thcslytutrongst.edu.vn
