‘Không thèm’ vào Mỹ, hãng xe điện Trung Quốc vượt Tesla từ Á sang Âu, nhân viên nhiều hơn cả Toyota, xoá sạch thành tựu 15 năm của Volkswagen

Nhắc đến sự phổ biến ngày càng tăng trên toàn cầu của xe điện, hầu hết mọi người đều nghĩ đến những chiếc xe của Tesla – nhà sản xuất EV hàng đầu thế giới. Nhưng Elon Musk có một số đối thủ cạnh tranh đang bám sát phía sau.

Ví dụ, sản phẩm bán chạy nhất tại các thị trường xe sạch mới nổi như Brazil, Israel và Thái Lan đều không phải là Tesla. Đặc quyền khoe khoang ở những nơi đó thuộc về BYD – nhà sản xuất EV và xe plug-in hybrid của Trung Quốc. Những chiếc xe của BYD ngày càng miệt mài lăn bánh nhiều hơn trên đường phố từ Sydney đến Delhi và thậm chí cả Montevideo, Uruguay.

Công ty có trụ sở tại Thâm Quyến đang thành công vượt bậc ở Trung Quốc, lật đổ Volkswagen AG trở thành thương hiệu xe bán chạy nhất tại quốc gia này trong quý đầu tiên của năm nay – một sự gián đoạn đáng chú ý về sự thống trị của Volkswagen ở đó kể từ ít nhất là năm 2008. Có lý do cho sự “đổi ngôi” lần này: Trong quý đó, BYD chiếm 39% doanh số bán xe năng lượng mới (xe điện hoặc hybrid) – tức là 12% tổng doanh số bán xe chở khách – tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, dựa trên dữ liệu từ Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc

BYD tiếp tục mở rộng ra quốc tế với tốc độ chóng mặt. Mặc dù Mỹ vẫn bị giới hạn vì lý do chính trị, công ty Trung Quốc gần đây đã vào Mexico, Tây Ban Nha và Anh. Tháng này, họ có kế hoạch thử vận may ở Ý, bắt đầu bằng một bữa tiệc ra mắt ở Torino – quê hương của Fiat. Sau lần đầu tiên xuất khẩu xe năng lượng mới sang Na Uy vào năm 2021, công ty hiện đang bán những chiếc xe như vậy từ Singapore sang Thụy Điển – một kỳ tích thực sự đối với một thương hiệu tiêu dùng Trung Quốc.

“Theo bất kỳ tiêu chuẩn nào, BYD đã đột ngột xuất hiện rồi trở thành một trong những công ty xe hơi lớn trên thế giới”, cựu giám đốc Tesla là Steve Westly, hiện là đối tác quản lý của Westly Group, một nhà đầu tư năng lượng và di động giai đoạn đầu nói. “Một số người sẽ nói rằng họ (BYD) đã vượt qua Tesla”.

Được điều hành bởi người sáng lập và Chủ tịch Wang Chuanfu, BYD, viết tắt của “Build Your Dreams – Xây dựng ước mơ của bạn”, là một ví dụ hữu hình về giấc mơ Trung Quốc: Khôi phục sự vĩ đại của quốc gia, bao gồm cả việc trở lại trung tâm của các vấn đề kinh tế thế giới. Với những chiếc xe hiện được bán tại 53 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, BYD là nhà sản xuất ô tô lớn nhất mà hầu hết mọi người chưa từng nghe đến.

Sự phổ biến của công ty với các tài xế trong và ngoài nước bắt nguồn từ việc có một loạt các mẫu xe đẹp, hoạt động tốt với mức giá phù hợp. Chiếc hatchback chạy điện mới nhất của hãng, Seagull – một phần của dòng Ocean Series của công ty, bao gồm Subcompact Dolphin – có giá khởi điểm chỉ 10.400 USD. Động cơ 55 kilowatt và pin 30 kilowatt giờ của xe này cung cấp khoảng 300 km (190 dặm) cho một lần sạc, với tốc độ tối đa 80 dặm/giờ. Mẫu Han có giá khởi điểm từ khoảng 32.800 USD. Ở phân khúc siêu cao cấp là mẫu SUV Yangwang U8 mới ra mắt gần đây, với giá bán trước khoảng 154.000 USD.

Một trong những lợi điểm bán hàng lớn nhất của BYD – khả năng chi trả – đến từ chiến lược tích hợp theo chiều dọc của công ty. Số liệu quản lý rằng việc tự sản xuất nhiều linh kiện hơn dẫn đến kiểm soát chi phí tốt hơn và xe rẻ hơn. Không giống như nhiều nhà sản xuất ô tô khác, BYD sản xuất pin của riêng mình (hiện là nhà sản xuất pin số 2 thế giới) và chất bán dẫn của riêng mình. Chính điều này đã giúp họ tránh được những tác động từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng mà hầu hết các nhà sản xuất khác đều gặp phải trong đại dịch Covid-19.

Tại trụ sở rộng lớn của BYD ở ngoại ô Thâm Quyến, hàng chục nghìn nhân viên làm việc trong hàng chục tòa nhà văn phòng và nhà máy, sử dụng đường sắt trên cao do công ty xây dựng để đi lại. Ký túc xá cho công nhân nằm dọc theo vành đai, và một bảo tàng lớn trong khuôn viên kỷ niệm hàng trăm kỹ sư và thành tựu tài chính của BYD. Một bức tường cho thấy biểu đồ tăng trưởng doanh thu giống như cây gậy khúc côn cầu của công ty, từ gần như không có gì vào năm 1995 lên 424 tỷ NDT (60 tỷ USD) vào năm 2022.

BYD đã bán được 1,86 triệu xe năng lượng mới vào năm ngoái, nhiều hơn so với bốn năm trước đó cộng lại. Lực lượng lao động toàn cầu của hãng đã tăng gấp đôi, lên 570.060 người, nhiều hơn khoảng 200.000 người so với con số tương tự tại nhà sản xuất ô tô số 1 thế giới, Toyota Motor. Năm ngoái cũng đánh dấu sự thúc đẩy doanh số bán hàng quốc tế vượt trội với BYD – một công ty mới chỉ bắt đầu xuất khẩu xe điện chở khách vào năm 2021.

Mặc cho tất cả các hoạt động mở rộng ra nước ngoài, BYD vẫn thu được hơn 3/4 doanh thu từ Trung Quốc, nơi tăng trưởng doanh số bán ô tô đang chậm lại. Ngược lại, Tesla chỉ tạo ra chưa đến một nửa doanh thu ở Mỹ, trong khi Toyota tạo ra 1/4 doanh thu tại Nhật Bản. Năm nay, BYD đặt mục tiêu bán được tới 3,7 triệu xe chạy hoàn toàn bằng điện và plug-in hybrid. Để so sánh, Tesla cho biết họ có thể sản xuất tới 2 triệu EV vào năm 2023. Nhưng BYD đã giành được chỗ đứng đối đầu hoạt động của Musk trên tiêu chí chỉ nói về xe điện.

BYD, được hỗ trợ bởi Berkshire Hathaway của Warren Buffett, đã trở thành nhà sản xuất ô tô sạch hàng đầu ở Brazil, Colombia, Israel và Thái Lan. Ở những quốc gia này, họ đã vượt qua BMW AG và Renault SA cũng như các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc Zhejiang Geely Holding Group Co. và Hozon New Energy Automobile Co. trong quý đầu tiên. Tại Úc, Ấn Độ và New Zealand, đây là một trong năm nhà sản xuất xe sạch hàng đầu.

Michael Barnden, một giáo viên đã nghỉ hưu sống ở Adelaide, Úc, đã chuyển sang BYD ATTO 3, một chiếc SUV điện thân thiện với gia đình năm chỗ ngồi. Người đàn ông 74 tuổi này không xa lạ gì với những chiếc xe sạch hơn, đã mua một chiếc Hyundai Ioniq plug-in hybrid khoảng bốn năm trước. Khi ông đọc các tính năng của Atto 3, bao gồm ghế sưởi và phạm vi lái xe 480km, ông đã hoàn toàn hài lòng. “Cảm giác rất được chào đón khi lái xe. Tôi thực sự tìm mọi cớ để lên xe”.

Tại New Zealand, Atto 3 được vinh danh là “Xe của năm” năm 2022. Đây là lần đầu tiên một thương hiệu Trung Quốc giành chiến thắng. Chiếc xe của BYD đã đánh bại 11 mẫu xe lọt vào vòng chung kết, bao gồm Model Y của Tesla, EV6 của Kia và Polestar 2. “BYD có lẽ là công ty cuối cùng tung ra thị trường, nhưng nó đã tạo ra tác động khá mạnh mẽ, ngay lập tức”, Bosselman nói

Cách đó nửa vòng trái đất, tại Uruguay, xe điện BYD đã chinh phục được những khách hàng như Facundo Fernandez, một tài xế taxi ở Montevideo. Anh quyết định mua chiếc BYD đầu tiên của mình, một chiếc Compact F3 chạy bằng xăng, vì nó rẻ hơn so với các thương hiệu phương Tây. Người đàn ông 35 tuổi đã mua BYD E6 vào năm 2017, với việc giảm 50% phí biển số xe cho taxi điện đóng một vai trò lớn trong quyết định của anh. “Xăng rất đắt ở Uruguay”, Fernandez nói. Trong khi một lần sạc pin tốn khoảng 500 peso (13 USD) và giúp bạn đi được khoảng 400 km, một bình nhiên liệu đầy sẽ có giá 2.500 đến 3.000 peso.

Fernandez nói rằng anh có thể sẽ nhận được một mẫu xe BYD lớn hơn vào năm tới thoải mái hơn cho hành khách. “Các thương hiệu Trung Quốc có thể cạnh tranh vì họ cung cấp các tính năng tương tự nhưng rẻ hơn một chút”, anh nói.

Sự trỗi dậy quốc tế của BYD đang thiếu một thị trường quan trọng. Mặc dù bán xe buýt điện ở Mỹ, công ty không có kế hoạch tham gia vào thị trường xe khách, nơi Đạo luật Giảm lạm phát của Tổng thống Joe Biden cung cấp các khoản tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho người tiêu dùng mua xe điện – nhưng chỉ khi chúng được sản xuất ở Bắc Mỹ. Stella Li, phó chủ tịch điều hành và người đứng đầu các hoạt động Bắc Mỹ của BYD, cho biết công ty không cần phải đi vào mọi thị trường, chỉ cần những thị trường mà họ cảm thấy đã sẵn sàng cho các dịch vụ của mình.

BYD cũng ngày càng được các chính phủ từ châu Âu đến Đông Nam Á yêu thích. Công ty đang đàm phán với các nhà chức trách về khả năng xây dựng một nhà máy ở Pháp, tờ Les Echos đưa tin vào tháng năm. Tháng trước, nguồn tin cho biết BYD có kế hoạch sản xuất xe điện tại Việt Nam.

BYD đã xây dựng cơ sở sản xuất đầu tiên ở nước ngoài tại Thái Lan và đang xem xét sản xuất tại Philippines và Indonesia. Tại Brazil, Ford Motor đang đàm phán để bán một trong những nhà máy của mình ở bang Bahia cho BYD.

“Những gì họ đã làm được trong một khoảng thời gian ngắn như thế thật sự rất tuyệt vời”, cựu giám đốc Tesla là Westly nói.

Nguồn: Bloomberg

Phương Linh