NGÔI ĐẠI BẢO THÁP – THẠT LUỔNG lộng lẫy là một trong 10 ngôi đền Phật giáo nổi tiếng trên thế giới!. Kiến trúc ngôi chùa tháp mang phong cách văn hóa và bản sắc Lào và đã trở thành một biểu tượng quốc gia của Lào, được in trên tiền giấy và quốc huy của CHDCND Lào.
Thạt có nhiều bậc thang tượng trưng cho những giai đoạn khác nhau trong sự giác ngộ của Đức Phật Thích Ca. Mức thấp nhất đại diện cho thế giới vật chất và mức cao thể hiện cho cõi hư vô.
Thạt Luổng hay (Pha) That Luang (Thạt Lớn trong tiếng Lào) là một thạt (stupa – tháp Phù Đồ) Phật giáo ở Viêng Chăn, Lào.
Thạt này được xây từ năm 1566, thế kỉ XVI, dưới triều vua Xệt-thả-thi-lạt, theo hình một nậm rượu, trên một phế tích của một ngôi đền Ấn Độ thế kỷ XIII. Bên ngoài ngôi chùa được dát vàng. Năm 1828 Thạt Luông đã bị phá hủy bởi cuộc xâm lược của người Xiêm (Thái Lan) vào thế kỷ XIX nhưng sau đó đã được khôi phục nguyên trạng.
Toàn bộ khu Pha That Luang rất rộng, gồm tháp thờ và nhiều khu chùa với kích thước lớn nhỏ khác nhau.
Theo truyền thuyết, trong tháp có lưu giữ xá lợi của Đức Phật là một sợi tóc và rất nhiều châu báu. That Luông gồm tháp chính cao 45 thước, bao quanh là các tháp phụ, sơn thếp vàng.Truyền thuyết của người Lào kể lại rằng, vào năm 236 Phật lịch (thế kỷ thứ III Tr.C.N), năm nhà sư người Lào tên là Phạ Mạ hả Lắt Tanathểla, Phạ Mạhả Chumlạlắttạnathể la, Pham Mạhả Xuvăn nạpaxảthạthểla, Phạ Mạhả Chunlaxuvăn nạpaxảthạthểlạ và Phạ MạhaXẳngkhạvi xảthểlạ sau khi học xong ở Ấn Độ trở về quê hương. Họ đem về Lào chiếc xương đầu gối của Đức Phật. Năm nhà sư tới mường Viêng Chăn và thuyết phục châu mường là Chămthabuli Pạ Xitthi xắc cho dựng Thạt Luổng để cất giữ xá lợi Phật. Châu mường Viêng Chăn vui sướng nhận lời và cho dựng lên ngôi tháp Đại Phật Tích (Thạt Luổng).
That Luang có nghĩa là thạt lớn trong tiếng Lào. “That” cũng đồng nghĩa với “stupa” trong tiếng Anh, có nghĩa là tháp thờ.
Vào năm 1563, Vua Xẹt Thảthilạt đã dời đô từ Luổng Phạ bang (Luang Prabang) về Viêng Chăn. Tại đây ông cho xây dựng thành quách, lâu đài, cung điện. Vào năm 1566, ông cho dựng Thạt Luổng trên một ngôi chùa cũ, cách Viêng Chăn chừng khoảng 2 cây số.Thạt Luổng là kiến trúc trung tâm của chùa Thạt Luổng và là một trong những tháp Phật lớn nhất ở Lào (chân rộng 90m x 90m và cao 45m). Trung tâm của tháp là một khối lớn uy nghi, trang nhà vươn lên cao như một mũi tên. Đế của khối trung tâm là một đài sen hình vuông đang nở tung những cánh vàng ra bốn phía. Trên đài sen là bệ cao có hình vuông và có cấu trúc khá phức tạp. Chân bệ là những nấc vuông càng lên cao càng nhỏ lại để rồi phình ra ở trên thành một gờ nổi lớn hơi ngả ra ngoài làm làm chỗ đứng vững chãi cho hình quả bầu thon thả phía trên.
Tháp vàng hiện lên thật đẹp trên nền cỏ xanh. Cả khu vực rất khang trang, sạch sẽ…
Sự thống nhất về bố cục: việc sắp xếp đúng chỗ các tháp nhỏ; hình thể chuẩn xác, rõ ràng của các khối kiến trúc, tỷ lệ hài hòa giữa các yếu tố và đường nét, cách xử lý màu sắc tương phản cạnh nhau (màu xám của các tường hồi lang, màu trắng của thân tháp trung tâm và chân các tháp nhỏ, màu vàng rực rỡ của các đỉnh tháp) đã làm cho Thạt Luổng trở thành một trong những kiến trúc tháp đặc biệt ở Đông Nam Á.
Những trang trí màu mè như thế này là điểm khác biệt so với văn hóa Việt Nam.
Đã từ lâu, hàng năm, cứ vào tháng 11 dương lịch đúng tuần trăng tròn là hội Thạt Luổng được tổ chức. Hội Thạt Luổng thường kéo dài 3 đêm. Bắt đầu hội từ lễ tắm Phật. Tiếp đó là lễ dâng cơm, cầu phúc, giảng giải Kinh Phật. Đêm cuối cùng là lễ rước nến. Vào đêm đó, ở Thạt Luổng và hầu hết các chùa trong thành phố Viêng Chăn, trai gái, già trẻ sau khi thắp nến, đặt hoa quanh Thạt Luổng, họ cầu khấn trời Phật ban cho họ hạnh phúc và cuộc sống tốt đẹp. Những đêm trăng của hội Thạt Luổng bao giờ cũng tưng bừng rực rỡ, để lại những ấn tượng sâu đậm trong tâm linh người Lào.
Đăng bởi: Nguyễn Xuân Việt
