Trong bài viết Hà Giang có đặc sản gì? mình đã chia sẻ với các bạn những món ăn đặc trưng chỉ có ở Hà Giang. Bài viết này mình sẽ giới thiệu thêm các món đặc sản Hà Giang khác mà bạn có thể mua về làm quà cho bạn bè, người thân.
1. Mật ong bạc hà Mèo Vạc
Mật ong bạc hà là đặc sản Hà Giang làm quà chỉ ở đây mới có.
Khu vực núi cao, địa hình chia cắt phức tạp, địa chất thuộc cổ sinh và nguyên sinh, thường xuyên có mây mù, độ ẩm cao nên thuận lợi cho quá trình tích lũy mùn, điều kiện lý tưởng cho cây bạc hà dại phát triển.
Đây cũng là điều kiện giúp cho đồng bào người H’mông ở Hà Giang phát triển nghề nuôi ong truyền thống, duy trì qua nhiều thế hệ.
Cây bạc hà chỉ bắt đầu mọc từ tháng bẩy và ra hoa từ tháng 10, thời điểm mùa mưa đến trên vùng núi đá Hà Giang.
Mật ong bạc hà Mèo Vạc có hình thái dạng lỏng hoặc kết tinh nếu bảo quản lâu ngày, mật có màu từ vàng đỏ đến vàng chanh, không bị biến đổi màu theo thời gian, vị ngọt mát, dịu và không khé.
2. Chè San Tuyết Hà Giang
Trà San Tuyết là một loại trà thượng hạng, từ lâu đã được xếp vào những loại trà ngon và quý ở Việt Nam. Hà Giang là nơi có những ngọn đồi chè bát ngát, nơi nuôi lớn và làm ra những cốc trà Shan Tuyết với hương vị nổi tiếng nhất.
Khác với những giống chè ở Thái Nguyên hay Sơn La, chè San Tuyết nơi đây có vóc dáng cao to, thân cây lớn, có lớp rêu màu trắng xanh bao phủ và lá bản to, màu xanh đẫm, lá non màu hanh vàng.
Những cây trà nơi đây có tuổi thọ rất cao, trung bình là 100 tuổi, có cây lên tới 300 tuổi. Đa số cây trà là tự nhiên, chỉ có số ít là được người dân lấy giống về trồng.
Đây là thứ đặc sản Hà Giang làm quà rất ý nghĩa cho những người yêu thích trà thượng hạng.
3. Hồng không hạt Quản Bạ
Là một giống bản địa, cây hồng không hạt đã gắn bó với đồng bào dân tộc nơi đây hơn 300 năm, những gốc hồng cổ thụ tại xã Nghĩa Thuận là bằng chứng cho sức sống và sự gắn bó của cây hồng trên vùng núi đá vôi Quản Bạ.
Cây hồng không hạt được trồng ở độ cao trên 1000m, địa hình khá bằng phẳng, trên nền đất Feralit đỏ vàng, nơi có tầng đất dày, thành phần cơ giới từ thịt trung bình đến thịt nặng, kết cấu tầng đất mặt tơi xốp, độ phì tiềm tàng và hàm lượng mùn tổng số khá cao, đất thoát nước tốt và ít bị xói mòn.
Hồng không hạt Quản Bạ có hình dáng quả tròn và đều, tai quả to và có 4-5 tai, vỏ màu vàng sáng và hơi bóng.
Quả không có hạt với trọng lượng quả từ 20 -25 quả/kg. Thịt quả màu vàng tươi, có nhiều cát, mùi thơm, vị ngọt dịu, giòn và không chát.
4. Gạo già Dui Xín Mần
Gạo tẻ Già Dui là giống lúa bản địa, được giữ gìn, lưu truyền và bảo tồn bởi đồng bào dân tộc Nùng ở xã Nàn Xỉn.
Gạo Già Dui được trồng ở phía Tây Bắc của huyện Xín Mần, phân bố ở độ cao 800-1200m so với mực nước biển, trên địa hình phổ biến dạng vòm hoặc nửa vòm, quả lê, yên ngựa xen kẽ các dạng địa hình dốc, đôi khi sắc nhọn hoặc lởm chởm dốc đứng, bị phân cắt mạnh, nhiều nếp gấp.
Đồng bào dân tộc Nùng đã cày xới, đảo trộn đất sau khi kết thúc vụ trồng, bón phân hữu cơ như phân chuồng, phân xanh để tăng số lượng vi sinh vật trong đất, thực hiện chế độ luân canh để đảm bảo cho cây lúa phát triển và có chất lượng tốt.
Gạo tẻ Già Dui Xín Mần có hình dạng có hình dạng hạt gạo hơi tròn với độ dài trung bình, hạt màu trắng, bạc bụng, vỏ cám có màu ánh nâu. Cơm từ gạo Già Dui rất mềm dẻo, ăn có mùi thơm nhẹ, vị ngon đặc trưng.
5. Đặc sản làm quà – Bánh chưng gù Hà Giang
Nhắc đến Hà giang không thể không nhắc đến bánh chưng gù đặc sản của Hà Giang
Gạo nếp nương. Đậu xanh quê. Thịt lợn bản. Đều là những nguyên liệu tuyệt hảo để làm nên những chiếc bánh thật ngon, hoà quyện vị thơm của thứ gạo đặc sản với vị ngậy béo của thịt lợn và bùi bùi của đậu xanh quê.
Và mùi thơm nồng nàn của lá dong rừng thấm vào từng chiếc bánh sau đủ 12 tiếng củi lửa.
6. Thịt trâu gác bếp
Thịt trâu gác bếp là món ăn phổ biến ở Hà Giang và các tỉnh miền núi phía bắc. Cảm giác giống như thịt bò khô dưới xuôi, nhưng nó đặc biệt hơn là vị ngọt đậm đà hơn càng ăn càng nghiền.
Vì thế đây là món ăn rất hấp dẫn được nhiều người mua về làm quà cho người thân.
Để làm được món thịt Trâu gác bếp ngon phải mất khá nhiều công sức và các công đoạn đều rất cầu kỳ. Phần thịt được chọn để làm gác bếp phải là phần thịt nạc, sớ dài, mềm được xem là phần thịt ngon nhất của con Trâu, người dân nơi đây thường chọn thịt bắp để làm món ăn này.
Sau khi lựa được phần thịt ngon nhất, người dân làm sạch thịt, để ráo và ướp với gia vị như gừng, tiêu, xả, bột ớt, đường và các gia vị đặc biệt khác để tạo hương thơm hấp dẫn… sau khi thịt thật ngấm sẽ được hơ trên than củi.
Công đoạn hơ thịt cũng rất đặc biệt, than chỉ đủ hồng không nguội quá cũng không được lên lửa, như vậy để thịt được chín từ từ bằng hơi nóng sao cho bên ngoài màu nâu đậm nhưng bên trong vẫn hồng hào, mềm và ngọt.
7. Rượu ngô Hà Giang
Là rượu của người dân tộc Mông, được nấu thứ ngô bản địa nên khi uống có vị ngọt, thơm của ngô và nếu có uống say thì hôm sau không bị mệt.
Vào các làng bản, hầu như gia đình nào cũng biết nấu rượu ngô và trong các gia đình bao giờ cũng có dăm ba lít, thậm chí cả vài chum rượu ngô vừa để thưởng thức dần, vừa để đãi khách quý khi cần.
Công đoạn nấu rượu ngô cũng không phức tạp, nhưng để nấu được một chum rượu ngô Hà Giang ngon thì không phải ai cũng làm được.
Vì vậy, vào các làng bản hỏi rượu nhà nào ngon là bạn sẽ được giới thiệu một gia đình nào đó.
Có lẽ việc vất vả nhất để nấu được nồi rượu ngô đó là việc đi lấy nước và củi, bởi Cao nguyên đá hầu như lúc nào cũng ở trong tình trạng thiếu nước, còn chuyện kiếm củi trên vùng đá thì cũng không mấy dễ dàng.
8. Cơm lam Bắc Mê
Đây sẽ là món quà tuyệt vời khi đi phượt Hà Giang của bạn bởi cơm lam ngon dẻo, vị thơm quyện cùng mùi lá dong, lá chuối nướng rất hấp dẫn.
Kỹ thuật chế biến cơm lam thật đơn giản. Nguyên liệu là gạo nếp được đãi ngâm kỹ, nước nấu thường là những mạch nước ngầm trong cùng cho vào cho ống tre rồi bịt lá chuối.
Người ta dùng loại cây non, thân ống, họ tre , mỗi dóng tre chặt bỏ một đầu ống, đầu ống còn lại tác dụng như cái đáy nồi. Gạo nếp vo sạch, rắc thêm chút muối, trộn đều, cho gạo vào ống tre, lượng nước đổ xâm xấp so với mặt gạo.
Miệng ống được nút bằng lá dong tươi hoặc lá chuối khô và nướng lên Ống tre có gạo ấy được hơ trên ngọn lửa hoặc trên đống than hồng, vừa hơ vừa xoay tròn từ từ cho nhiệt tác dụng đều lên xung quanh vỏ ống.
Chừng trên dưới một tiếng sau (tuỳ theo ống cơm to hay bé), mùi cơm nếp toả ra thơm lừng, ấy là dấu hiệu cơm đã chín.
9. Cam sành Bắc Quang
Cứ mỗi độ cuối năm, trong cái rét vẫn còn miên man, ấy là thời điểm những trái cam sành Bắc Quang rộ chín vàng rực. “Vùng” cam lớn nhất của tỉnh trở nên sôi động hơn, bởi những chuyến xe xuôi ngược, mang theo hương vị của miền đất trù phú này.
Đã từ lâu, cam sành trở thành một đặc sản nức tiếng mỗi khi người đi xa về gần nhắc đến đất Bắc Quang, thứ đến mới là chè.
Có được điều đó là bởi vùng đất này có những điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không giống với bất cứ vùng đất nào để tạo nên những trái cam mang hương vị riêng biệt, vô cùng ngọt ngào và hấp dẫn.
Cam sành Bắc Quang có hương vị đặc trưng với quả to, tròn, vỏ sần sùi, màu xanh, cho vị ngọt thanh, mọng nước, có thể để được đến 20 ngày mà không bị hỏng.
10. Táo mèo Hà Giang
Quả táo mèo trước thường được bắt gặp ở những các tỉnh vùng cao của Trung Quốc nhưng sau này mọi người phát hiện ra rằng quả táo mèo cũng xuất hiện ở những vùng đồi núi cao của các tỉnh Bắc Bộ.
Như một số tỉnh là Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, và Yên Bài,..với tên gọi là quả táo mèo hay quả sơn tra. Ở các tình vùng cao này thì khí hậu được thiên nhiên ưu đãi với không khí trong lành, thời tiết mát mẻ và đây chính là điệu kiện tốt để cho các loại cây phát triển và sinh trưởng.
Giống như với một số loại quả khác thì quả táo mèo chỉ được thu hoạch một vụ trong năm và đó là vào tầm đầu tháng 7 đến cuối tháng 10, bây giờ nó cũng đã trở thành nguồn thu nhập chính của bà con dân tộc nơi đây.
Cứ vào vụ, những người dân nơi đây rủ nhau mang gùi lên rừng già để hái táo rồi mang bán cho chính những người buôn bán nơi đây.
Từ khi loại quả quý này được biết đén phổ biến với nhiều công dụng chữa bệnh quay, quả táo mèo được nhiều nơi trên tỉnh thành trong vả nước hỏi mua làm cải thiện đời sống của những huyện nghèo và người dân nơi đây.
Để mua được những quả táo mèo ngon nhất thì mọi người nên mua vào thời gian cuối tháng 8 và giữa tháng 9, vì quả táo mèo đang vào giữa mùa, quả sẽ ngon hơn vì sẽ không bị thâm khi quả chín và có vị chát xít khi hái quả xanh.
Trên đây là gợi ý của mình cho bạn về việc đi Hà Giang mua gì về làm quà? Chúc các bạn có một chuyến đi thú vị!
Đăng bởi: Diễm Phúc
