Những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên

Chế Lan Viên có tên thật là Phan Ngọc Hoan, sinh năm 1920 tại xã Cam An, huyện Cam Lội, tỉnh Quảng Trị. Ông là một nhà thơ, nhà văn hiện đại nổi tiếng ở Việt Nam. Ông bắt đầu làm thơ từ năm 12 tuổi, tác phẩm đầu tay của ông có tựa đề “Điêu tàn“, đây chính là lời tựa và đồng thời cũng là lời tuyên ngôn nghệ thuật của “Trường Thơ Loạn”. Tập thơ Điêu tàn của Chế Lan Viên đúng chất “Trường Thơ loạn” với hội tụ các yếu tố kinh dị, thần bí, bế tắc trong từng câu chữ, hình ảnh mà ông đã vẽ nên bằng lời thơ.

Sau Cách mạng tháng Tám, thơ Chế Lan Viên có sự thay đổi rõ rệt, ông chuyển hướng sang sáng tác những bà thơ gắn liền với cuộc sống nhân dân và đất nước, thấm nhuần ánh sáng của cách mạng. Trong thời kỳ này, thơ ông theo khuynh hướng sử thi hào hùng, chất chính luận và đậm tính thời sự.

Cho đến sau năm 1975, thơ Chế Lan Viên dần trở về với đời sống thế sự và những trăn trở của cái “tôi” trong sự phức tạp, đa diện và vĩnh hằng của đời sống. Chúng ta hãy cùng đọc qua những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên để thấy được nét độc đáo, sáng tạo, phong phú trong phong cách thơ của ông như thế nào nhé.

Tổng hợp những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên

1. Đoạn cuối thế kỷ

Tôi cùng thế kỷ này già như nhau. Tôi chết trước
Thế kỷ chết rồi, đẻ ra thế kỷ non hơn, 21
Tôi chết rồi, thơ sau đó sẽ xanh hơn
Cố nhiên đó là thơ nhân loại khác
Nếu có luân hồi, tôi sẽ về, sẽ đọc
Sẽ nâng làn cỏ lạ lên môi hôn
Nếu không có, đã đi là đi mất
Chỉ tôi mất thôi, nhân loại đang còn
Và chắc chi thế kỷ sau còn yêu thơ nữa?
Cầu cho đừng dại dột như thế kỷ này thơ ít mà nhiều bom
Cầu cho đừng khôn vặt như thế kỷ này
Để nuôi sống xác thân, đem làm thịt linh hồn

2. Bom và trăng

Thức dậy vì tiếng bom
Bỗng gặp đêm trăng sáng
Chói loà trên sông vắng
Chói nửa màn em nằm
Cả đêm trăng sáng rỡ
Chỉ màu trăng là có
Còn chiến tranh là không.

3. Gió đầu mùa

Trận gió đầu mùa nửa đêm đập cửa
Lá bàng già rào rạt rụng ngoài sân
Anh nghe xong không đành nằm lại nữa
Gió về từ nơi sơ tán của em chăng?

4. Giật mình

Giật mình một bóng trăng ngang cửa
Mới nhớ rằng em ở nơi xa
Những đêm trăng bay ngang đời như thế
Những đêm vàng ta bỏ phí bay qua.

5. Bánh vẽ

Chưa cần cầm lên nếm, anh đã biết là bánh vẽ
Thế nhưng anh vẫn ngồi vào bàn cùng bè bạn
Cầm lên nhấm nháp.
Chả là nếu anh từ chối
Chúng sẽ bảo anh phá rối
Ðêm vui
Bảo anh không còn có khả năng nhai
Và đưa anh từ nay ra khỏi tiệc…
Thế thì đâu còn dịp nhai thứ thiệt?
Rốt cuộc anh lại ngồi vào bàn
Như không có gì xảy ra hết
Và những người khác thấy anh ngồi,
Họ cũng ngồi thôi
Nhai ngồm ngoàm…

6. Sân bay

Những câu thơ như ngọn đèn sân bay để cho phi cơ hạ giữa sương mù
Anh có chứ? Hay chính anh lại là chiếc phi cơ chưa tìm ra nơi hạ?
Anh phải tự làm hoa tiêu lấy chính mình qua bão giông sấm chớp
Mà đôi khi chỉ để từ mình bay cho đến được chính mình thôi.

7. Khoảng cách

Khi em xoay lưng lại với anh
Hai đứa cách nhau một vòng quay Trái Đất
Khi hai đứa mắt đã soi trong mắt
Thì không gian còn khoảng cách nào đâu.

8. Mùa ve

Tất cả trẻ phố phường
Ngây dại với mùa ve
Sáng dậy từ rất sớm
Khuya thức chờ rất khuya.

Tay cầm một ngọn đèn
Tay khum khum che gió
Bóng trẻ lẫn thân cây
Theo tiếng ve im, rộ.

Hai dãy sấu bên đường
Ran lên rồi im bặt
Như mưa rào từng chặp
Như tình yêu thất thường.

Ồ! Còn gì lạ hơn
Chú ve con quằn quại
Lột mình thay vỏ non
Cái hình xưa vứt lại.

Cái phép lạ phi thường
Không dưng mà bỗng có
Trẻ con nhìn nín thở
Đôi cánh ve mờ sương.

Ngày nhỏ ta tìm ve
Dưới gốc cây vườn mẹ
Ai hay lớn vào đời
Lại vẫn tìm như thế.

Cái tìm không phút nghỉ
Tuổi mình vào sáu mươi
Thơ, tình yêu, chân lí
Cái lột vỏ của đời.

9. Ong và mật

Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc,
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.

10. Thay đổi

Cho lòng sông trôi cả với lòng sông
Bờ bến chẳng đứng yên nhìn nước cuộn
Ôi! Ta muốn trong cõi trời tư tưởng
Với thời gian thay đổi cả không gian
Tôi hôm nay không đến những đường trăng.

Trên khóm cỏ đêm qua tràn ánh sáng
Và mai đây mặt trời kia xán lạn
Cũng không phô cao cả ở phương đông
Những tinh cầu chìm lịm xuống tiêu vong
Không theo dấu những đường sao rụng cũ

Của ngày nay đầy chứa ý ngày qua
Song say sưa vung đổ quạt hương hoa
Thanh sắc lạ trên bãi hồn mới mẻ
Rượu đâu phải nguồn say muôn thế kỷ.

Những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên trong tập thơ “Điêu Tàn”

1. Cõi ta

Ôi bát ngát mênh mông như Âm giới
Đây Cõi Ta rộng rãi đến vô biên!
Nơi an táng khổ đau trong huyệt tối
Nơi sinh sôi, nảy nở những mầm Điên

Nhưng cũng là nơi ai ôi bé nhỏ
Nơi khó dò, khó biết, khó suy tường
Nơi, cùng nhau, trước khi về đáy mộ
Xác hồn ta đà chia rẽ đôi đường

Ta đứng trước Cõi Ta khôn hiểu thấu
Như không sao hiểu được nghĩa Thời Gian!
Mắt bừng nóng tự nhiên trào vụt máu
Hầu câm khô toang vỡ dưới lời than!

Ôi biết làm sao cho ta thoát khỏi
Ngoài Cõi Ta ngập chìm trong bóng tối?
Cho linh hồn vụt đến xứ Trăng Mây
Cho ta là không phải của ta đây
Mà sáp nhập vào tuổi tên cây cỏ!

Ôi! Mơ Mộng dìm ta trong suối Khổ.

2. Xương vỡ, máu trào…

Hỡi những hồn yêu tinh trong bóng tối
Những thương vong uổng tử đáy mồ sâu
Hãy hiện lên trong lời ta truyền gọi
Đem cho ta, bay hỡi, chiếc đầu lâu

Ta sẽ áp sọ dừa vào ngực nóng
Truyền những nguồn sinh khí của thân ta
Và sẽ đắm khối xương trong bể sóng
Của nhãn quang, bừng sáng, lửa châu sa

Ta sẽ cắn lưỡi ta cho rỏ huyết
Phun lên nền xương trắng rợn hơi ma
Để thức tỉnh bao giác quan tê liệt
Sẽ truyền cho sức điện của hồn ta

Sọ dừa ơi! Hãy nghe ta truyền phán
Hãy ngả nghiêng, lăn lộn, hãy kêu gào
Hãy rít lên những điệu xương vỡ rạn
Hãy buông ra những tiếng máu sôi trào!

Hãy quay cuồng, múa may, trong gió lốc
Hãy cười những điệu cười như tiếng khóc
Hãy hét vang, rung động đến mây cao
Cho hồn ta đỡ được phút u sầu

Cũng quay cuồng, múa may và nghiêng ngả
Cũng cười thét, khóc gào vang núi cả
Dưới búng hồn, họng máu của hơi Điên.

3. Máu xương

Ta không muốn đợi ngày hơi thở tắt
Cánh Thời Gian bay chậm quá, người ơi!
Ngày cứ xuân, tuỷ cứ nóng, máu cứ tươi
Biển Trần Gian. thuyền hồn không gặp bến
Mà sầu não khổ đau nào ngớt đến!

Hãy tìm cho một nấm mộ hoang tàn
Đào đất lên, cậy cả nắp hòm săng
Hãy chôn chặt thân ta vào chốn ấy
Ta sẽ uống máu lan cùng tủy chảy
Ta sẽ nhai thịt nát với xương khô
Lấy hơi ma nuôi sống tấm hồn mơ
Luyện âm khí chuyển rung bao mạch máu

Ngươi khóc lóc, thở than, ngươi run sợ?
Có gì đâu cuồng dại, hỡi ngươi ơi?
Ai? Trần gian không uống máu đào tươi?
Không hút tận tủy xương bao kẻ khác?
Trong tiếng cười, trong câu ca, trong điệu hát
Trong những đêm đầy thịt, sáng nư mơ
Có hay chăng, ngươi hỡi, với xương khô
Với máu đỏ, tuỷ nồng, mờ sắc rượu?

4. Xương khô

Chiều hôm nay, bỗng nhiên ta lạc bước
Vào nơi đây, thế giới vạn cô hồn
Hơi người chết toả đầy trong gió lướt
Tiếng máu kêu rung chuyển cỏ xanh non

Trên một nấm mộ tàn ta nhặt được
Khớp xương ma trắng tựa não cân người
Tủy đã cạn, nhưng vẫn đầm hơi ướt
Máu tuy khô, còn đượm khí tanh hôi

Phải hay chăng đêm qua khi thuyền mộng
Của Nàng Trăng vào đến bến mây xa
Một cô hồn về đây, theo gió lộng
Trên mộ tàn, tìm lại dấu ngày qua?

Rồi giữa cảnh sương mờ, sao nhỏ lệ
Tiếng mõ vang náo động những thương vong
Trống cầm canh xa vang nơi cõi thế
Hồn yêu tinh chợt thấy động tơ lòng?

Rồi lấy ra một khớp xương rợn trắng
Nút bao giòng huyết đẫm khí tanh hôi
Tìm những “miếng trần gian” trong tủy cạn
Rồi say sưa, vang cất tiếng reo cười

Tiếng gà bỗng từ đâu vang dội lại
Hồn yêu tinh sực tỉnh giấc mơ nồng
Và vội vã trở về mồ u tối
Quên làn xương trong cỏ đắm sương trong

Hỡi yêu tinh (mà dấu trăng còn tỏ rõ
Trên nền xương, mà chân dẫm chửa phai mờ
trên nấm mộ) mau vang lời nức nở!
Ta chờ ngươi trong những buổi đem mơ!

Ta muốn thấy mi kêu gào, mi than thở
Ta muốn ngạc mi khóc lóc, mi van lơn!
Ta muốn trông, từ mắt mi, máu đỏ
Từ đầu mi, não trắng, rủ nhau tuôn!

Hãy về đây! Về bên ta mi hỡi!
Đem cho ta những phút rởn kinh hồn
Những phút mộng điên cuồng, mơ dữ dội!
Ta sẽ vui giao trả khớp xương tàn

5. Những nấm mồ

Hãy chôn sâu nụ cười trên môi thắm
Hãy giết đi lời hát đáy hầu người
Đừng tìm nữa, của hoa tươi, sắc thắm
Của muôn chim, tiếng ngọc bạn lòng ơi!

Vì mỗi phút vui tuổi thêm nhắc tới
Những điên cuồng chôn tận đáy hồn mơ
Những sầu muộn trong thành tim u tối
Trong mắt buồn, hình ảnh buổi ngây thơ

Cả Dĩ Vãng là chuỗi mồ vô tận
Cả Tương Lai là chuỗi huyệt chưa thành
Và Hiện Tại, biết cùng chăng hỡi bạn
Cũng đương chôn lặng lẽ chuỗi ngày xanh!

Trong nắng hè lá tươi đà đổi sắc
Dệt mùa thu sắp đến. Tựa đời ta
Chuỗi ngày xanh hùa theo nhau phai nhạt
Dệt tấm màn quàng liệm tấm hồn ta!

6. Tắm trăng

Ta cởi truồng ra! Ta cởi truồng ra!
Ngoài kia trăng sáng chảy bao la
Ta nhảy vào quay cuồng thôi lăn lộn
Thôi ngụp lặn trong ánh vàng hỗn độn
Cho trăng ghì, trăng riết cả làn da

Ai cởi dùm ta? Ai lột dùm ta?
Chưa lõa lồ thịt còn nằm trong da!
Chưa trần truồng óc còn say trong ý!
Trăng chưa lấp đầy xương, chưa ngấm tủy
Hồn vẫn còn chưa uống hết hương hoa

Tôi là kết tinh của ánh trăng trong
Sao không cho tôi đến chốn Hư Không?
Tôi muốn ngồi, trăng cứ đè tôi xuống!
Khát lắm rồi! Hãy mau cho tôi uống!
Cho nguôi đi nhớ tiếc với trông mong!

Đã hết trăng rồi! Đã hết trăng rồi!
Không! Không đâu! Trên những đảo mây trôi
Vừa dâm dục ôm trăng vờ vật ngủ
Còn rất nhiều những suối vàng rực rỡ
Múc ào đi, trút cả xuống hầu tôi!

7. Bóng tối

Cả cảnh vật trần gian cùng mờ xoá
Trong màn đen huyền bí. Ta bảo lòng
“Ngày mai đây muôn loài đều tan rã
Vũ trụ kia rồi biến ra Hư Không!”

Nhưng ai bảo đêm trần là cõi Chết?
Này, muôn cây chắp nối điệu than dài
Này nghe chăng trong trời sâu mờ mịt
Tiếng muôn trùng rên rỉ giọng bi ai?

Trong làng xa, tiếng trẻ thơ kêu khóc
Đàn chó già nguyền rủa bóng đêm lan
Và mõ làng não nùng reo lốc cốc
Tựa đầu lâu reo dưới khớp xương tàn

Cũng như thế, nơi xa xăm trong cõi Chết
Bao cô hồn vẫn sống tháng ngày qua
Nước non Chàm chẳng bao giờ tiêu diệt
Tháng ngày qua vẫn sống với đêm mờ

Ta hãy nghe, trong mồ sâu lạnh lẽo
Tiếng thịt người nảy nở tiếng xương rên
Ta hãy nghe, mơ màng trong cỏ héo
Tiếng cô hồn lặng thở khí trời đêm!

Ta hãy nghe, trong lòng bao đỉnh Tháp
Tiếng thở than, lời oán trách cơ trời
Ta hãy nghe, trong gạnh Chàm rơi lác đác
Tiếng máu Chàm ri rỉ chảy không thôi

Lòng hỡi lòng! biết đâu là Âm giới?
Biết nơi đâu Cõi Sống của muôn người?
Trong U Minh hồn ta đương lạc lối
Trông tháng ngày, yên để lệ sầu rơi!

8. Điệu nhạc điên cuồng

Hầu ran nóng, lửa hồng bừng cháy mắt
Máu hồng tươi lay vỡ cả thành tim
Ðâu điệu nhạc điên cuồng ta khao khát
Chẳng vang lên tràn ngập suối träng êm?

Ðem mau đây, chiếc sọ dừa ứ huyết
Chiếc xương khô rợn trắng khí tinh anh!
Và rót mau trong hồn ta tê liệt
Những nguồn mơ rồ dại, hỡi yêu tinh!

Ta sẽ nhịp khớp xương lên đỉnh sọ
Ta sẽ ca những giọng của Hồn Ðiên
Ðể máu cạn, hồn tàn, tim tan vỡ
Ðể trôi đi ngày tháng nặng ưu phiền!

Ðể hưởng lấy một giờ không tục lụy
Ðể uống vào một phút chết say sưa!
– Nhạc trần gian khôn vui hồn quạnh quẽ
Rượu trần gian gây nhớ vết thương xưa.

9. Những sợi tơ lòng

Tôi không muốn đất trời xoay chuyển nữa
Với tháng ngày biền biệt đuổi nhau trôi
Xuân đừng về! Hè đừng gieo ánh lửa!
Thu thôi sang! Ðông thôi lại não lòng tôi!

Quả đất chuyển giây lòng tôi rung động
Nỗi sầu tư nhuần thấm cõi Hư Vô!
Tháng ngày qua, gạch Chàm đua nhau rụng
Tháp Chàm đua nhau đổ dưới trăng mờ!

Lửa hè đến! Nỗi căm hờn vang dậy!
Gió thu sang thấu lạnh cả hồn thơ!
Chiều đông tàn, như mai xuân lộng lẫy
Chỉ nói thêm sầu khổ với ưu tư!

Tạo hoá hỡi! Hãy trả tôi về Chiêm quốc!
Hãy đem tôi xa lánh cõi trần gian!
Muôn cảnh đời chỉ làm tôi chướng mắt!
Muôn vui tươi nhắc mãi vẻ điêu tàn!

Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnh
Một vì sao trơ trọi cuối trời xa!
Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránh
Những ưu phiền, đau khổ với buồn lo!

10. Cái sọ người

Này chiếc sọ người kia, mi hỡi!
Dưới làn xương mỏng mảnh của đầu mi
Mi nhớ gì, tưởng gì trong đêm tối?
Mi trông mong ao ước những điều chi?

Mi nhớ đến cảnh pháp trường ghê rợn
Sọ muôn người lần lượt đuổi nhau rơi?
Hay mi nhớ những đêm mờ rùng rợn
Hồn mi bay trong đốm lửa ma trơi?

Có tìm chăng, những chiều không tiếng gió
Của người mi thi thể rữa tan rồi?
Có tưởng lại mảnh hồn mi đau khổ
Đang lạc loài trong Cõi Chết xa xôi?

Hỡi chiếc sọ, ta vô cùng rồ dại
Muốn riết mi trong sức mạnh tay ta!
Để những giọt máu đào còn đọng lại
Theo hồn ta, tuôn chảy những lời thơ

Ta muốn cắn mi ra từng mảnh nhỏ!
Muốn điên cuồng nuốt cả khối xương khô!
Để nếm lại cả một thời xưa cũ
Cả một dòng năm tháng đã trôi xa!

Những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên năm 1937 – 1947

1. Ta là ai?

Xuân căng vú tròn cương đôi quả mật
Mạch kín vẹn: sắt chưa vào thịt đất
Sắc màu tươi đang rỡn trí hư vô
Đây buổi nguyên sơ, đời tĩnh như hồ

Ôi, xôn xao bốn phương nghe dậy nổi
Sóng gió đổ trong vực trời khát đói
Không gian say con thịt gái măng tơ
Lần đầu tiên chợt thấy hố sâu chờ

Trong uy nghiêm, Jéhovah sực tỉnh
Vóc cả bỗng nghiêm, mắt thần bỗng định
Gió xa xôi vẫn dấy bụi ngang trời
Mịt mù thay trần thế buổi sơ khai

Ngày vàng đã năm phen dong nắng lướt
Đất đã tịnh. Mây đã buồn mây nước
Cô liêu thay trong những mỏ chưa khai
Vàng cao sang sớm tưởng mộng lâu đài

Nhưng cung ngự vẫn riêng sầu mặt Chúa
Đời thiếp mê ly bên lòng cháy đỏ
Jéhovah thầm hỏi: Ta là ai?
Lê minh nay: cuồng phong loạn kim giai

Lời ngọc phán: Ôi! không gian lầm lạc
Một đời sống đang lên trong bụi cát
Hãy nghiêng đây, chờ nhận chút linh hồn
Vườn Eden hoa cỏ biết bao thom

– Lạy muôn trên, sợ khi im cánh lại
Nửa kiếp quay cuồng, vài ba dấu bụi
Không gian cao gay gắt ờ muôn nơi
Tưởng nên chăng đổi lấy một thân người

– Thôi đắn đo chi, đời run hoan lạc
Nay gió cát, mai lại về gió cát
Phách hồn đây lốc dậy một hình hài
Vẽ dùm ta trong sóng bão tim ngươi!

Đã triệu đời qua, Chúa còn soi bóng
Narcisse muôn năm, trên lòng giếng rộng
Đáy Hư Vô, Người ngửa mặt trông trời
Ta là ai? Người thấy đó là ai?

2. Rừng xuân

Khi đến cùng ta bày cuộc Sắc
Ra đi đề lại cánh hoa Không
Rừng Xuân mộng lá thay chim bướm
Hư ảo còn hơn phấn bụi lòng.

3. Say

Rất nhiệm màu, ôi Đấng Cả Mâu Ni!
Xin từng thác từng nguồn mau rộng mở
Lòng thương cao xuống lòng con đau khổ
Dẫu chỉ trong một phút, hãy cho xem
Trời Tây phương thất bảo chói trang nghiêm
Con sẽ đến cắn vào tay vàng ngọc
Cho chảy máu tay thiêng, cho tiếng khóc
Bật vụt lên khí huyết xuống hầu khô
Lạy muôn trên đây một kẻ măng tơ
Của tôn giáo chìm trong thuốc độc!
***
Nàng hỡi nàng! Chiều ta trong phút chốc
Réo lòng ta sắc máu của môi ngươi
Da lạnh như bóng lá rợp hồn người
Hơn bánh thánh, rung tim ta đôi má
Ta sẽ vít đầu em như vít quả
Và đôi môi gắn chặt để đôi nguồn
Khoái trá kia trào xuống giữa lòng thương
Cả một mùa ái ân đang chín tới

Trên thân em tưng bừng lời kêu gọi
Ta đến đây xin gặt cả trời yêu
Từng ngực đầy đong lấy suối thương nhiều
Từng ôm rộng cắt dần đồng khoái lạc
Đo bằng hồn những hư vô hương sắc
Ta gặt chiều nay, ta gặt chiều mai
Muốn một lần trút hết của muôn đời
Mà không cạn, hồn chìm trong tuyệt vọng
***
Ôi tôn giáo, ôi ái tình to rộng
Ôi rượu nồng, á phiện của lòng tin
Như giết người hương độc của vườn tin
Cây cảm giác trong hồn ta bỏ ngỏ
Của say sưa đang mải chờ sức gió

Ôi chao ôi! Ai chết ở trong hồn
Một huyệt sâu vừa sụp xuống cô đơn
Ta sẽ đọc một lời ca ai oán
Tiếng chìm thấp như một trời mây nặng
Có ai đưa thánh giá đến lòng không?

4. Một đêm sầu

Trăng treo lặng đầu cành tre ủ rũ
Gió phì phào, thoi thóp thở trong cây
Cả đồi vắng đêm nay sầu ủ rũ
Tháp Điêu tàn than thở suốt canh chầy

Không gian thắm phớt vàng như ngọc biếc
Đá thành mây trôi ngập dải Ngân hà
Ta vẳng nghe xạc xào trên khoảng biếc
Cánh đôi nàng Chiêm nữ lướt trời mơ

Gạch Tháp đã rụng dần theo sao lạnh
Đồi cỏ xanh rùng rợn, sóng sầu lan
Ta tưởng như dưới đồi cao vắng lạnh
Muôn ma Hời nhọc mệt trở thân tàn.

5. Lại thấy thời gian

Nếp áo tiền thân vừa hút mắt
Tiếng gà lai kiếp cách ngàn sao
Anh nằm ở giữa cân trời đất
Khối ngọc chưa nghiêng một hướng nào

Thâm-khuê-ý-thức chong đèn lạnh
Mặt-nguyệt-tâm-tư tròn vẹn gương
Chiếc én thành son chưa đẫy cánh
Nét đau xanh liễu chửa buông tường

Em đến rủ ta vào cuộc Sắc
Nghe em, ta hái cụm hoa ngời
Nhớ thương từ ấy xanh sông mắt
Đỏ nụ lòng ta chói ánh vui

Đẩy tiếp xe con quá bụi hồng
Con roi hư ảo dặm đường Không
Anh khêu đĩa-bấc-trầm-tâm lại
Sâu bướm phiền hoa lại nối vòng

Mé rừng qua khuất nắng hư vàng
Trên bến gà kêu sao rụng ngọc
Ôm chặt nghìn năm ta lại khóc
Bến xưa rừng cũ thấy… Thời Gian!

6. Đường đi trăm lối

Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Chế Lan Viên » Sau Điêu tàn (1937-1947)

☆☆☆☆☆
Chưa có đánh giá nào
Thể thơ: Thơ tự do
Thời kỳ: Hiện đại
Chia sẻ trên Facebook
Trả lời
In bài thơ
Một số bài cùng tác giả
– Người đi tìm hình của nước
– Tiếng hát con tàu
– Con cò
– Những sợi tơ lòng
– Xuân
Đăng bởi Vanachi vào 03/04/2007 20:33, đã sửa 1 lần, lần cuối bởi karizebato vào 26/06/2009 22:01
Có những con đường quanh co nổi giận
Quá lên cao chết đi theo núi rậm

Những con đường theo rõi một người qua
Để đến đây nhường cuộc trước thềm hoa

Đây một con đường và đây hương lúa
Của đồng thơm trên lòng đường trải lụa

Ôi, giờ đây giam cấm cả mùa xuân
Trong lẫm cao kín đáo đến trăm lần

Có những con đường vỡ ra từng khúc
Cả đường gẫy dưới núi xe nặng nhọc

Đây ý của đường bóng mát cây tươi
Và lòng đường, đường muôn dặm xa khơi

Là một con đường, lòng tôi đau khổ
Im lặng xé mình theo muôn xe cộ

Đường nào đâu vào hẳn giữa lòng xe?
Xe nào đâu theo mãi lối đường đi?

7. Chiều chiều

Trăng tắt lâu rồi
Mà sao cánh gió
Cành cao chưa rời?
– Mà sao thương nhớ
Vẫn còn trong tôi
Xa nhau lâu rồi

Chiều xưa đã tắt
Chiều nay chuông chùa
Vẫn còn tiễn đưa
– Chiều nay tôi nhác
Một lời chiều xưa
Từ chiều xưa tắt…

Chừ trải phương nao
Những chiều năm ngoái
Những chiều chưa tới
Bây giờ đợi đâu?
– Hồn tôi lạc lối
Ở trong chiều nào?
Gần nhau một chiều
Xa nhau trọn kiếp
Mà lòng còn yêu
Mà còn ngỡ hẹn
Gặp nhau một chiều
– Trăm chiều lạnh lẽo
Nghìn chiều quạnh hiu…

8. Chết giữa mùa xuân

Sáng nay sa xuống với sương sa
Những cánh hồng non sắc thắm nhòa
Chưa một làn hoa rung nhụy yếu
Lời thơm đà vắng ở môi hoa

Một mùa xuân chết giữa mùa xuân
Đón lấy môi hoa nhẹ rụng dần
Còn sót nhiều thơ trong sắc nhạt
Mà chưa tan với gió cùng trăng

Để rồi cho đến một mai tươi
Khôn nở trên môi những ánh cười
Khôn kiếm một làn hương ý tưởng
Trong hoa trong bướm rỡn nô vui

Sẽ bảo, trong khi phủ khắp hồn
Màu tang u uất, ý cô đơn
Hôm nay đã chết hoa ân ái
Đã thoáng vườn xuân cánh gió buồn

Ái ân sao đến chết trong tay
Ta chỉ trông nhau khóc bóng ngày
Chỉ biết chôn hoa khi cánh rụng
Khôn làm sao vớt áng hương bay.

9. Biển cả

Cây cỏ thờ ơ! Phố phường ngao ngán
Ôi trên tràng! Những lối đi đã quen
Mây ngán trời cao! Tường gay nắng sáng
Đời khắt khe im vằng lá hoa sen

Xin hãy xót thương cho hồn trẻ dại
Khi Người về làm cháy khát bên song
Cả lòng ta, ngươi nói trong vĩ đại
Của lòng ngươi – Ôi Biển cả mênh mông

Ôi, Biển thanh niên, vững già vạn tuổi
Sáng chân trời, nguyên vẹn mặt đơn sơ
Muối, ngươi rót, say đầu không khí chói
Đất ngươi theo, ca những giọng không ngờ

Ngươi có thấy như ta dòng cay đắng
Trong Chén Xanh dừng tỉnh trước môi cau
Không gian ban từng hớp dài im lặng
Trên một lòng thức tỉnh giữa thương đau

Hy vọng! Nghi ngờ! Điền cuồng! Cảm hứng!
Biền nằm nghe thổn thức giữa tâm can
Không trước, sau của những chiều thẳng đứng
Mặt muôn đời im phẳng bóng thơ
Trang!

Ôi Trang xôn xao! Ôi Trang ngời chói!
Những hoan hô khi ngươi thấy cao siêu
Những non nước người chớm đầu đất tối
Những đảo sầu, ngươi bỏ giữa cô liêu

Ôi biển không cùng!
Ta ghê tiếng sóng
Xin im đi! Từng vút gió chơi vơi!
Khi cành lẻ. Người buông qua biển rộng
Ta, đầu cành, sáng nắng, quả ngon tươi

Ôi thương thay những người con lạc Biển
Trưa bâng khuâng chừng Mẹ gọi ngang đầu
Mắt trông lên: suốt một trời ảo huyễn
Khóc giữa lòng trong trắng của Châu cao.

10. Ánh sáng

Cả trời đất đêm nay tràn ánh sáng
Bên Chiêm nương ta say uống nguồn mơ
Miệng đầy trăng khôn cất một lời thơ
Mắt đầy ánh sao sa khôn thể nhắm
Tai đầy tiếng ái ân lời say đắm
Cũng không nghe tiếng động của trần gian
Mũi đầy hương xa lạ xứ Hoa Trăng
Ngăn hơi thở. Trí thơ ngây đầy mộng
Cũng khôn gieo lấy một vài ý tưởng

Có ai không trên tận đảo mây trôi?
Quăng xuống đây dải lụa, hỡi ai ơi!
Để mau đem hồn ta đi cõi khác!

Trời thăm thẳm! Lời vang không tiếng đáp!

Những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên trong tập thơ “Hoa ngày thường – Chim báo bão” (1967)

1. Cảnh giác

Trận chiến đấu còn dài
Nòng súng xin chớ nguội
Chớ tựa lưng vào cờ
Lấy chiến công làm gối
Trong khi chờ giặc tới
Lui dưới một cành hoa

Con diều hâu xuống bùn
Đã muốn chồm lại cánh
Chúng nuôi những kho bom
Và hoài thai trận đánh

Xin chớ xem thời cuộc
Là một chiếc giường êm
Nằm lên đấy nghe tin
Rồi chăn chiếu ngủ yên
Tên giết người nằm cạnh

Giặc Mỹ mở tay ra
Hãy khép bàn tay lại
Đều để kiếm máu người
Làm thức ăn mỗi buổi…
Nếu máu cũ vừa khô
Chúng đi tìm máu mới

Khi giặc nói chiến tranh
Bom rơi nghìn cân nặng
Và khi nói hoà bình
Là chúng đang… nhằm bắn

Kìa chúng đeo nhẫn vàng
Đến Hội đồng bảo an.

2. Chiều

Núi mờ và núi đậm
Rừng xa chen rừng gần
Chiều trung du đến chậm
Như thư của người thân.

3. Bé Thắm đàn

Lên ba Thắm tập đánh đàn
Bắt chước chú Thi, bác Khoát
Như một nhạc sĩ đàng hoàng
Đầu nghiêng tay lần nốt nhạc
Cái đàn to cộ mênh mông
Dây phím giăng hàng bát ngát
Cái ghế thì cao vô cùng
Nhạc sĩ tôi thì bé choắt
Đầu tiên: hãy mở đàn ra
Chả dễ như trò vọc đất
Lớn rồi chả muốn nhờ cha

Hai tay phải dương lấy nắp
Thứ đến, tót trèo lên ghế
Cũng không đòi mẹ phải bồng
Nhạc sĩ rất cần tư thế
Sách lót đít ngồi chễm chệ
Hai chân buông xuống lòng thòng
Tình tinh, tính tinh, tính tang
À quên! hãy còn sách nhạc
Vội quá sách bày lộn ngược
Đầu con thỏ con xuống đất
Với con, điều ấy không cần

Chim kia ngoài vườn đang bay
Dế kia trước thềm say ngủ
Chúng mày có hay, có hay
Tập đàn cũng không phải bở
Phải xoè bàn tay ngón tay
Có những phím đàn tận cuối
Nằm bò cũng không với tới
Lại đàn chậm chậm mau mau
Phải hệt như đàn bác Khoát
Bác dim đôi mắt thế nào
Còn phải dim cho giống bác…

Tình tang, tính tinh, tính tang
Cô bé sáng ngày nghịch cóc
Giờ đây làm ấm không gian
Cha phải dừng tay rửa bát
Mẹ ngừng sách giữa chừng trang
Nắng ở trên cành theo hát
Con ong mê cải hoa vàng
Giữa muôn nghìn tiếng mai nay
Thầm thì nhựa rót cành cây
Tiếng gió thổi chùm lá mới
Xôn xao tiếng giục bò cày
Giữa bãi tiếng vồ đập đất
Ngoài xa tiếng nước sông trôi
Trong xóm tiếng gà cục tác
Sau mây, tiếng nắng mặt trời
Có phần của con chim chích
Đang gieo từng giọt sương tròn
Ấn lên phím đàn ríu rít
Có phần bé xíu tay thon.

4. Gửi Kiều cho em năm đánh Mỹ

Hai trăm năm ngày kỷ niệm Nguyễn Du
Pháo sáng đốt trên nhà của Nguyễn
Em có yên tâm để đọc Truyện Kiều
Buổi trăng lửa chếch soi tiền tuyến?

Gió mùa thu xào xạc hoa lau
Anh qua nhà của Nguyễn chả dừng lâu
Nhớ đến Nguyễn, ngước nhìn Hồng Lĩnh vậy
Bến phà Vinh bom “cắt” hai đầu…

Có ngờ đâu cồn cát trắng cây xanh
Gặp Nguyễn nơi đây trên đất Quảng Bình
Đất hỏa tuyến những chàng trai lớp bảy
Lại ngâm Kiều sau một cuộc giao tranh

Bốn phía ruộng đồng mái rạ bờ tre
Trận địa nằm man mác giữa hương quê…
Thơ dân tộc lẫn màu nâu dân dã
Nên câu Kiều đồng vọng, họ còn nghe

Đêm thắng giặc Bảo Ninh, mẹ Suốt ngâm Kiều
Mẹ dám đâu quên cái thuở khổ nghèo
Nhà ai đó lẩy Kiều, câu được, mất
Mẹ nấp gốc dừa, nước mắt ràn theo

“Thuyền ai thấp thoáng”… Đất trời về ta
Nhật Lệ sông dài, đò mẹ lại qua
Câu thơ Nguyễn cũng góp phần chống Mỹ
Một mái chèo trong lửa đạn xông pha

Hai trăm năm… ờ nhỉ… hai trăm năm
Thuở vui buồn… Kiều sống giữa lòng dân
Xưa tiếng võng ru hời đêm lạnh giá
Nay cỏ mềm xanh nõn tận trời xuân

Đất nước mình nghèo lắm, hỡi em yêu
Cho đến giọt lệ cha ông cũng còn có ích với ta nhiều…
Dẫu súng đạn nặng đường ra hỏa tuyến
Đi đường dài, em giữ Truyện Kiều theo

5. Hoa những ngày thường

Em ơi, chớ cười anh nhé!
Sao đi sông rộng đèo cao
Mà tấm lòng riêng vẫn nhớ
Hoa ngày ta ở bên nhau
Căn phòng nho nhỏ hai ta
Hoa hồng mọc bên cửa sổ
Mỗi ngày lại mỗi ngày qua
Mỗi ngày thắm đượm hương hoa

Em ơi! Em chớ có cười
Anh vẫn bền gan chiến đấu
Trong ta có sức trăm người
Dẫu máu không hề tiếc máu

Lạ thay đất nước quê nhà
Lửa đạn, hoa mùa cứ nở
Bên đường công tác anh qua
Hoa hồng vẫy gọi thiết tha
Hố bom toác ở đầu sân
Cuối sân lại nở đoá hồng
Màu đỏ hai lần đỏ gấp
Phí hoài bom chúng nghìn cân

Không phải cành hoa sau lưng
Quay níu lòng anh trở lại
Chói chang trước mắt hoa nồng
Đích để lòng ta tiến tới

Ôi màu son của lòng tin
Hồng những gương hồng như mặt
Chính em, là em, như em
Bên đường giục giã anh lên

Gió chiều Nhật Lệ đưa hương
Hoa ghé lòng ta như bảo:
“Em đây, hoa những ngày thường
“Yêu quá thành hoa chiến đấu
“Dời chốn phòng riêng nho nhỏ
“Theo anh lên tận chiến hào
“Dập tắt muôn trùng đạn lửa
“Lấp bằng những hố bom sâu
“Chói lói tình yêu em nở”

6. Ở đâu, ở đâu, ở đất anh hùng

Mùa hoa mai năm thứ chín kẻ di cư
Mùa thứ chín hoa đào ai tập kết
Năm miềm Bắc ăn ngô đẻ ra nhà máy thép
Năm miền Nam ta phải diệt thêm thù

Phải diệt thật nhiều bọn xâm lược Mỹ
Những “bàn tay hoà bình” đang nhuốm máu dân ta
Hãy giết chúng như thiên thần giết quỉ
Trên mỗi xác quân thù họng súng phải reo ca

Ở đâu? ở đâu? Con trẻ khiếp mặt trời
Ngày mọc dậy với những bầy phóng pháo
Tàu bay Mỹ, kìa, tàu bay “nhân đạo”
Cỏ sân trường nát xác trẻ con chơi

Ở đâu? ở đâu? Giặc xáo trộn quê ta như xóc một ván bài
Những tên tỉnh, tên quận, tên làng, biết bao lần thay đổi
Mẹ tóc bạc có còn chăng mẹ hỡi
Mai có còn bên giếng hở chăng mai?

Ở đâu? ở đâu? Phật ẩn cư cũng phải bỏ chùa
Kinh đại tạng xé bởi súng mười hai ly bảy
Súng Hoa Kỳ đâu nể các vì sư
Đất nước cháy thì Phật, Thần cũng cháy

Ở đâu? ở đâu? Là nông dân mà chẳng được gieo trồng
Bãi mía đồng ngô thành nơi tập trận
Phải quên tên nhiều giống lúa, khoai, nhớ tên nhiều cỡ đạn
Quên chiêm mùa, nhớ quy luật hành quân

Ở miền Nam ta. Chính ở quê ta
Nơi con bồ câu trắng bị xem là cộng sản
Nơi ba nghìn đêm đều có người bị bắn
Ngỡ trời sao chảy máu giải Ngân hà…

Đừng đau thương, em hỡi, chớ đau thương
Hãy nắm trong tay vững ngọn súng trường
Nước mắt ta làm sương mù che mất giặc
Hãy giết sạch quân thù rồi hãy khóc

Ở đâu? ở đâu? Có sự tuyệt vời
Chiến đấu chống Tây ba nghìn ngày không nghỉ
Lại chiến đấu ba nghìn ngày chống Mỹ
Mà hoa trên đầu súng lại càng tươi…

Ở đâu? ở đâu? Có sự diệu kỳ
Ta xé vải chôn ta để may cờ chiến thắng
Những vết thương đỏ chói sắc quân kỳ
Ta nấu xích xiềng ta làm súng đạn

Ở đâu? ở đâu? Ở đất anh hùng
Người ngã xuống tựa máu mình đứng dậy
Người sống khiêng người chết để xung phong
Người chết cũng thành vũ khí tiến công…

Bọn đao phủ cũ tàn rồi. Bọn đao phủ mới lên thay
Nhưng mồ chúng, ta đã đào sẵn lỗ
Hàng triệu anh hùng cũ chúng ta vẫn đang còn tại ngũ
Hàng triệu anh hùng mới đã lên đường súng chắc trong tay.

7. Phải có thời gian

Em ơi chớ sốt ruột với miền Nam
Chớ đếm một năm, hai năm, rồi bảy, tám
Chớ đợi một ngày, chớ trông mỗi tháng
Chớ đem lòng ta ra làm thước tính thời gian

Mới vàng hoa mai đã lại mai vàng
Ngày rất ngắn là những ngày chiền đấu
Thời gian ở đây trôi như chảy máu
Lịch chiến trường cháy với bom na-pan…

Ở đây suốt chín năm ròng chưa ai được nghỉ
Đến đất kia còn rung những trận càn
Dưới đất trên trời, bốn bên giặc Mỹ
Phải hiểu miền Nam! Phải hiểu miền Nam!

Ở đây cần đủ tháng ngày cho ta giết thêm quân giặc
Hôm qua trăm, nay phải giết thêm ngàn
Cho kẻ yếu vững lòng tin. Và người anh hùng có sắt
Phải có thời gian! Phải có thời gian!

Cho hoa cỏ cũng thành ra khí giới
Cho rừng tre lên ở chỗ bụi gai tàn
Cho lớn dậy những anh hùng trước tuổi
Cho mặt trời cười ở chỗ bóng đêm tan
Cho mười bốn triệu nhân dân là mười bốn triệu người giết giặc
Và mỗi tấm lòng chúng ta là một tấm lòng bốc lửa với miền Nam.

8. Thóc mới Điện Biên

Nghĩa trang
Chói trang
Sắc vàng
Một mùi hương vời vợi
Đang bay đầy nghĩa trang

Nhà dân chật
Dân lên đây phơi thóc
Thóc của dân
Che kín mộ anh hùng

Nhớ ngày nào
Các anh đi đánh giặc
Bảo vệ mùa
Về sống ở trong dân

Tô Vĩnh Diện, Trần Can
Mộ anh Giót, anh Đàn
Năm trăm mộ anh hùng ngời chói thóc
Dưới đồi xa
Pháo thù gục mặt
Lúa đã chín
Chỗ tầm câu đại bác
Lúa chín thơm
Đầy một sắc trưa vàng

Nghĩa trang…
… Thời gian…
Hạt thóc
Nên vàng
Như tình của nhân dân ủ ấp…
Cầm hạt thóc trên tay
Nặng máu người đã khuất

… Lại nghĩ về phương Nam.

9. Trời đã lạnh rồi

Đổi gió mùa thu trời lạnh chăng em?
Màu xanh khuất mà mây cũng vắng
Hiu hắt lòng ta như thiếu nắng
Như căn nhà những tháng không em

Roi trên cành chừng đã đi qua
Chen lá lục quả bàng vàng đã chín
Cỏ có dễ mềm hơn vì sương bén
Cúc bên đường nghiêng những giọt sương hoa

Mùa thu chừng biết ta xa cách
Gió nửa đêm từng lúc gọi ta hoài
Nhắc anh biết miền xa em chẳng ngủ
Nhớ những ngày chăn mỏng đắp chung đôi.

10. 60 tuổi một nhà thơ lưu vong nước Thổ

Một người tù làm ta phá cửa các nhà giam
Một kẻ lưu vong gắn lòng ta vào đất nước
Một trái tim đau chia phần cho ta hạnh phúc
Một tiếng thét căm thù làm ta muốn yêu thương

Hỡi cây xanh, nghiêng bóng mát che người
Giấc mơ đau của người xa Tổ quốc
Và gắng rèn vũ khí Thổ Nhĩ Kỳ ơi
Nếu chưa có nỗi vui thì rèn bằng bất khuất.

>>> Xem thêm: Những bài thơ hay nhất của Nguyễn Khuyến

Trên đây là tuyển tập những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên. Qua những bài thơ này ta có thể thấy phong cách thơ của Chế Lan Viên thay đổi theo từng thời kỳ nhưng vẫn giữ được nét riêng biệt trong lời thơ của ông. Mong rằng những chia sẻ này sẽ hữu ích với bạn !