Soạn bài Khi con tu hú ngắn gọn và đầy đủ nhất

Tác giả Tố Hữu đã nói lên được niềm khao khát sự tự do của người chiến sĩ cách mạng qua bài thơ Khi con tu hú. Để tìm hiểu chi tiết và cụ thể hơn về bài thơ, hãy cùng Chúng Tôi soạn bài Khi con tu hú ngay dưới đây nhé!

Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

Trước tiên, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm Khi con tu hú nhé!

Đôi nét về tác giả Tố Hữu

Nhà thơ Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành. Ông sinh ngày 4/10/1920 và mất vào 9/12/2002. Quê ông ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.

Ông được coi là một nhà thơ tiêu biểu của dòng thơ cách mạng Việt Nam. Tố Hữu có một lòng yêu nồng nàn yêu nước và hăng hái tham gia các hoạt động cách mạng từ khi còn rất trẻ. Ngoài ra, nhà thơ Tố Hữu còn đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta.

Nhắc đến Tố Hữu, người ta thường nhớ ngay đến những đóng góp to lớn của ông vào kho tàng văn học Việt Nam. Ông được tôn vinh là “nhà thơ của cách mạng”, “nhà thơ của nhân dân” khi để lại cho các thế hệ sau rất nhiều tác phẩm văn học mang ý nghĩa sâu sắc.

Sau đây là một số tác phẩm nổi bật của ông thu hút rất nhiều độc giả tìm đọc:

• Bài thơ “Hoan hô chiến sĩ điện biên”.
• Bài thơ “Việt Bắc”.
• Tập thơ “Từ ấy”.
• Bài thơ “Mẹ Suốt”.
• Bài thơ “Theo chân Bác”.

Hoàn cảnh ra đời bài Khi con tu hú

Tác phẩm Khi con tu hú ra đời vào tháng 7/1939, khi Tố Hữu bị thực dân Pháp bắt giam tại nhà lao Thừa Phủ (Huế). Khi ấy, nhà thơ chỉ mới 19 tuổi và bị bắt khi đang làm nhiệm vụ cách mạng.

Bài thơ đã nói lên niềm khao khát tự do và yêu hoà bình của chàng thanh niên khi bị trói buộc trong cảnh tù đày. Trong khoảng thời gian ở trong tù, người thi sĩ làm bạn với văn thơ và đặc biệt là cả tiếng chim tu hú. Người tù đã mất đi sự tự do và không gian bao la, thoáng đãng. Thay vào đó chỉ còn lại không gian chật hẹp với 4 bức tường ngột ngạt.

Tiếng chim tu hú mà nhà thơ nhắc đến tượng trưng cho tiếng gọi của tự do, của niềm khao khát trong cuộc sống. Tiếng chim tu hú rộn ràng như thôi thúc niềm đấu tranh, sự căm thù giặc ngoại xâm của người tù cách mạng.

Thể loại bài thơ Khi con tu hú

Bài thơ Khi con tu hú được viết theo thể thơ lục bát và thuộc thể loại văn học cách mạng. Bài thơ như khúc tâm tình hướng về đồng quê và bầu trời tự do. Bên cạnh đó còn hàm chứa ý nghĩa sâu xa, làm nổi bật lên tình yêu nước và niềm khao khát hoà bình cháy bỏng của người con cách mạng.

Giữa nhịp sống hối hả và tràn đầy sức sống của mùa hè, nghe tiếng tu hú kêu càng làm tác giả cảm nhận được chân thực hơn. Hoàn cảnh tù túng chật chội mà nhà thơ Tố Hữu đang phải chịu đựng hoàn toàn đối lập với mùa hè sôi nổi, phóng khoảng ngoài kia.

Bố cục bài Khi con tu hú

Bố cục của bài thơ được chia làm 2 phần như dưới đây:

Phần 1: 6 câu đầu: Bức tranh mùa hè.

Mở đầu bài thơ là 6 câu lục bát tuy ngắn gọn, nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa. Trong 6 câu thơ đầu, dưới góc nhìn tinh tế của mình, tác giả Tố Hữu đã vẽ nên bức tranh tuyệt đẹp và đầy màu sắc rực rỡ về một khung cảnh mùa hè sôi động, tràn trề sức sống.

Cụ thể hơn nữa chính là những dấu hiệu rõ nét được tác giả liệt kê trong phần đầu của bài thơ. Chi tiết đáng chú ý nhất là tiếng tu hú gọi bầy báo hiệu một mùa hè đã đến. Bao trùm cả bức tranh là màu vàng của lúa, màu của trái cây hoà quyện với âm thanh rộn ràng của tiếng ve ngân đón chào mùa hè đến.

Trong chốn tù ngục, nhà thơ nhớ về tiếng tu hú kêu, nhớ mùa hè của sự tự do. Tác giả mang trong mình tình yêu thiên nhiên và niềm khao khát được sống trong thiên nhiên. Đây chính là động lực để ông vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mùa hè trong trẻo, tươi mới và đầy màu sắc, âm thanh như vậy.

Phần 2: 4 câu cuối: Tâm trạng tù túng của người chiến sĩ cách mạng.

Bốn câu thơ cuối trong bài thơ Khi con tu hú có giọng thơ từ tha thiết chuyển thành uất hận sục sôi. Tiếng tu hú đến cuối bài đã thể hiện rõ sự uất ức, cảm giác ngột ngạt đến cao độ. Hơn thế nữa, tiếng tu hú kêu da diết càng khiến cho tâm trạng chiến sĩ thêm đau khổ, bức bối vì cảnh tù túng.

Tiếng chim vừa gợi nhớ gợi thương, vừa giục giã lên đường chiến đấu. Bài thơ khép lại bằng tiếng tu hú “kêu hoài”, “kêu mãi”,… càng làm người chiến sĩ cách mạng cảm thấy căm ghét quân địch, tha thiết sự tự do và hưởng thụ mùa hè tươi đẹp và trọn vẹn ngoài kia.

Giá trị nội dung bài Khi con tu hú

Bài thơ Khi con tu hú đem lại rất nhiều ý nghĩa và giá trị về mặt nội dung. Bài thơ là bức họa độc đáo mà Tố Hữu tự tạo nên. Điều này càng làm nổi bật lên hình ảnh người chiến sĩ cách mạng anh hùng cùng tình yêu thiên nhiên sâu sắc.

Tuy nhà thi sĩ đang phải sống trong cảnh tù ngục nhưng ông vẫn tràn đầy sức sống và tạo nên “đứa con tinh thần của mình” với tình yêu con người, tình yêu cuộc sống bao la, rộng lớn.

Giá trị nghệ thuật bài khi con tu hú

Bên cạnh những giá trị nội dung mà tác giả đem lại thông qua bài thơ Khi con tu hú là những giá trị về mặt nghệ thuật. Trước tiên là thể thơ lục bát đã quá quen thuộc trong văn học Việt Nam gây cho độc giả cảm giác gần gũi.

Tác giả còn sử dụng giọng điệu linh hoạt và dùng từ ngữ khá tự nhiên, gần gũi với đời thường đã khiến bài thơ trở nên độc đáo và tươi mới hơn.

Trả lời câu hỏi SGK soạn bài Khi con tu hú

Câu 1 (trang 20 SGK Ngữ văn 8 tập 2)

Nên hiểu nhan đề bài thơ như thế nào? Hãy viết một câu văn có bốn chữ đầu là “Khi con tu hú” để tóm tắt nội dung bài thơ. Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ như vậy?

Nhan đề bài thơ Khi con tu hú thu hút sự tò mò của hầu hết các độc giả. Nhan đề được cấu tạo khá đặc biệt chỉ bằng trạng từ. Tuy nhiên chính điều độc đáo, giản dị này đã đặc tả chân thực vẻ đẹp sôi động của mùa hè và không gian tù túng của phòng giam người chiến sĩ cách mạng.

Hơn thế nữa, nhan đề bài thơ nhấn mạnh đến chủ thể chính là tiếng chim tu hú. Việc này tác động mạnh mẽ tới tâm tư của nhà thơ vì đó là tín hiệu của mùa hè, đồng thời là sự gọi mời của tự do.

Câu 2 (trang 18 SGK Ngữ văn 8 tập 2)

Nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong 6 câu thơ đầu. Những chi tiết nào khiến em có nhận xét đó?

Sau đây là những chi tiết cho thấy sự tươi mới, nhịp sống sôi động của mùa hè:

• Hương vị ngọt ngào, đầy màu sắc: lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần.
• Âm thanh nhộn nhịp, báo hiệu mùa hè đến: tiếng tu hú gọi bầy, tiếng ve ngân.
• Không gian khoáng đạt, tự do: trời xanh cao, cánh diều sáo.

Như vậy, ta có thể thấy tiếng chim tu hú như dấu hiệu khởi đầu cho một mùa hè sôi động, tràn đầy sức sống. Bên cạnh đó,  tác giả đã có những cảm nhận khá tinh tế với tình yêu cuộc sống, yêu tự do.

Câu 3 (trang 20 SGK Ngữ Văn lớp 8 Tập 2)

Phân tích tâm trạng người tù – chiến sĩ được thể hiện ở 4 câu thơ cuối. Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng tu hú kêu, nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú thể hiện ở đoạn thơ đầu và đoạn cuối rất khác nhau, vì sao?

Trạng thái cảm xúc bức bối, ngột ngạt của người chiến sĩ cách mạng đã được thể hiện rõ nét ở 4 câu cuối. Trước tiên là cách ngắt nhịp bài thơ khá bất thường với nhịp 6/2 và 3/3. Bên cạnh đó còn kết hợp với các động từ mạnh như: dậy, đạp tan, ngột, chết uất nhằm nhấn mạnh tâm trạng bức bối, ngột ngạt của người chiến sĩ.

Ngoài ra, tác giả còn không quên sử dụng các từ cảm thán như ôi, thôi, làm sao để làm nổi bật lên sự tiếc nuối, muốn ra bên ngoài để cảm nhận mùa hè nhộn nhịp.

Hơn thế nữa, tâm trạng của nhà thi sĩ vẫn là quan trọng và được đẩy lên đến cao trào nhất. Trái ngược với cuộc sống tự do ở đầu bài thơ, cuối bài là cảm giác ngột ngạt lên tới đỉnh điểm.

Câu 4 (trang 20 SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, cái hay của bài thơ được thể hiện nổi bật ở những điểm nào?

Cái hay của bài thơ được thể hiện rõ nét ở cả nội dung lẫn nghệ thuật của tác phẩm. Trước tiên là về nội dung, tác giả đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên mùa hè sôi động rực rỡ sắc màu với âm thanh và hương vị ngọt ngào. Chủ đề của bài thơ nhằm thể hiện tình yêu cuộc sống, sự khao khát tự do của người chiến sĩ cách mạng khi bị giam.

Về mặt nghệ thuật, nhà thơ Tố Hữu đã sử dụng nhiều hình ảnh gần gũi, bình dị và thân thuộc. Với việc sử dụng thể thơ lục bát cùng lời thơ tự nhiên, giản dị đã nhấn mạnh được sự chân thực, trong sáng và hồn nhiên.

Như vậy qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn cũng đã biết được cách soạn bài Khi con tu hú một cách đầy đủ và hoàn thiện nhất rồi đúng không nào? Vậy thì hãy theo dõi Chúng Tôi ngay để cập nhật thêm nhiều thông tin mới mẻ và bổ ích nữa nhé!