Soạn bài Sóng SGK Ngữ văn 12 tập 1 chi tiết nhất

Nói đến hồn thơ lãng mạn của Xuân Quỳnh, ta không thể không nhắc đến bài thơ Sóng. Với chủ đề tình yêu, “Sóng” mang đến cho người đọc cảm xúc tinh tế, lắng đọng qua những vần thơ tình. Để hiểu rõ hơn, cùng Chúng Tôi trả lời những câu hỏi trong bài viết soạn bài Sóng nhé!

Tips soạn văn: Để hệ thống kiến thức rõ ràng hơn bạn nên vẽ ra 1 sơ đồ tư duy về bài Sóng. Đây là cách soạn văn (học văn) tối ưu nhất mà các nhân viên của Chúng Tôi đã áp dụng khi còn đi học. Tham khảo bài viết Cách vẽ sơ đồ tư duy đẹp, độc đáo và đơn giản nhất dành cho những bạn Newbie

Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

Phần đầu tiên của bài viết soạn bài Sóng, cùng Chúng Tôi tìm hiểu đôi nét về tác giả Xuân Quỳnh – nữ thi sĩ tài năng hiếm hoi của Việt Nam nhé!

Đôi nét về tác giả Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh (1942 – 1988) tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Quê bà ở làng La Khê – Hà Đông – Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Xuân Quỳnh sinh ra trong một gia đình công chức. Vì mồ côi mẹ từ nhỏ nên ở với bà nội.

Bà là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của Việt Nam, được mệnh danh là nữ hoàng thơ tình yêu của Việt Nam. Ban đầu, Xuân Quỳnh là một diễn viên múa. Sau này, bà chuyển sang làm thơ và nên duyên vợ chồng với nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ. Bà mất đột ngột cùng chồng vì tai nạn ở Hải Dương.

Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong hạnh phúc bình dị đời thường.

Nhà thơ Xuân Quỳnh được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2011.

Một số tác phẩm tiêu biểu của bà phải kể đến như:

• Các tập thơ: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Lời ru trên mặt đất (1978), Chờ trăng (1981), Tự hát (1984). Trong đó, có một số bài thơ đặc biệt nổi tiếng như Thuyền và biển, Sóng, Tiếng gà trưa, Thơ tình cuối mùa thu,…
• Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (Truyện thiếu nhi – 1981), Bầu trời trong quả trứng (Thơ văn thiếu nhi – 1982),…

Chủ đề tham khảo:

• Soạn bài Rừng xà nu Ngữ văn 12 chuẩn và đầy đủ nhất
• Soạn bài Hồn Trương Ba da hàng thịt Ngữ văn lớp 12

Hoàn cảnh ra đời bài thơ Sóng

Bài thơ Sóng được sáng tác vào năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình) của Xuân Quỳnh. Bài thơ ra đời khi nhà thơ đã phải nếm trải những đổ vỡ của cuộc hôn nhân thứ nhất.

Đây là một bài thơ đặc sắc về chủ đề tình yêu, biểu hiện cho phong cách nghệ thuật của Xuân Quỳnh. Bài thơ được in trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968).

Bố cục bài thơ Sóng

Bài thơ Sóng được sáng tác theo thể thơ ngũ ngôn (năm chữ) và được chia làm 4 phần như sau:

• Phần 1 – 2 khổ thơ đầu: Nhận thức về tình yêu qua hình tượng sóng.
• Phần 2 – 2 khổ tiếp: Suy nghĩ, trăn trở về cội nguồn và quy luật của tình yêu.
• Phần 3 – 3 khổ tiếp theo: Tình yêu, nỗi nhớ da diết và lòng thủy chung son sắt của người con gái trong tình yêu.
• Phần 4 – Còn lại: Khát vọng về tình yêu vĩnh cửu, bất diệt.

Soạn bài Sóng

Sóng như tiếng lòng thổn thức của người phụ nữ trong tình yêu. Để cảm nhận được rõ nét những cung bậc cảm xúc mà Xuân Quỳnh muốn truyền tải, cùng Chúng Tôi trả lời các câu hỏi SGK trong soạn bài Sóng nhé!

Trả lời câu hỏi SGK

Câu 1 (trang 156 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Anh chị có nhận xét về âm điệu, nhịp điệu bài thơ. Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào?

Lời giải chi tiết:

• Âm điệu, nhịp điệu của bài thơ giống như những con sóng, lúc dạt dào sôi nổi, lúc thì thầm sâu lắng.
• Âm điệu nhịp điệu được tạo nên bởi các yếu tố:
  • Thể thơ ngũ ngôn ngắn gọn, súc tích.
  • Câu thơ thường không ngắt nhịp, nối vần qua các khổ thơ có liên kết.
  • Giọng thơ sôi nổi tha thiết.
  • Vần thơ đa dạng, linh hoạt bằng các vần chân, vần cách, gợi hình ảnh các đợt sóng nối tiếp nhau.

Câu 2 (trang 156 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Hình tượng bao trùm xuyên suốt bài thơ là hình tượng sóng. Mạch liên kết các khổ thơ là những khám phá liên tục về sóng. Hãy phân tích hình tượng này.

Lời giải chi tiết:

Hình tượng bao trùm, xuyên suốt bài thơ là hình tượng sóng:

• Lớp nghĩa tả thực: Sóng ở đây là những đợt sóng biển miên man vô hạn.
• Sóng là những hình ảnh ẩn dụ của tâm trạng, trạng thái, những cung bậc tình cảm, cảm xúc của người phụ nữ đang rạo rực, khao khát yêu thương. Mỗi trạng thái, tâm hồn đều có sự tương đồng với một khía cạnh, một đặc tính của sóng.

 

Câu 3 (trang 156 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Giữa sóng và em trong bài thơ có quan hệ như thế nào? Anh/chị có nhận xét gì về kết cấu bài thơ? Người phụ nữ đang yêu tìm thấy sự tương đồng giữa các trạng thái tâm hồn mình với những con sóng. Hãy chỉ ra sự tương đồng đó.

Lời giải chi tiết:

a. Quan hệ giữa “sóng” và “em”

– “Sóng” là một thực thể mang trong mình nhiều tính chất đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ. Ẩn sâu hình ảnh “sóng” là hình ảnh “em”, bản chất của sóng chính là tính khí của “em” trong tình yêu. Sóng đã mang sẵn vẻ đẹp của tâm hồn em khi yêu.

– Xuân Quỳnh không so sánh “em” như sóng mà trực tiếp hóa thân vào sóng. Sóng và em tuy hai nhưng là một, có khi phân tách, có khi sóng đôi để diễn tả tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu.

b. Kết cấu bài thơ

Bài thơ có kết cấu song hành, con sóng của biển cả và con sóng lòng của người phụ nữ cùng song hành với nhau trong toàn bộ bài thơ.

c. Nét tương đồng

Bản tính và khát vọng của sóng và em:

Con sóng không chấp nhận không gian “sông” chật hẹp, “không hiểu” nổi sóng nên quyết liệt “tìm ra tận bể” khoáng đạt, để là chính mình.
Em cũng vậy, cũng khát khao tìm được tình yêu để được yêu thương và thấu hiểu, được là chính mình.

Bản chất của sóng từ “ngày xưa” đến “ngày sau” vẫn không hề thay đổi. Đó cũng chính là khát vọng muôn đời của “em”: được sống trong tình yêu bằng cả tuổi trẻ.

Những nỗi niềm của em về sóng, về tình yêu:

Đối diện với “muôn trùng sóng bể”, “em” đã có những suy tư, khát khao nhận thức bản thân, người mình yêu và “biển lớn” tình yêu.
“Em” băn khoăn về khởi nguồn của “sóng” rồi tự lý giải bằng quy luật của tự nhiên, nhưng rồi tự nhận thấy rằng khởi nguồn của sóng, thời điểm bắt đầu tình yêu thật bí ẩn.

Nỗi nhớ, lòng thủy chung của sóng và em:

“Sóng” nhớ đến bờ: nỗi nhớ bao trùm không gian (dưới lòng sâu – trên mặt nước), dằng dặc theo thời gian (ngày – đêm), nhớ đến “không ngủ được”.
“Sóng nhớ bờ” chính là “em” nhớ “anh”, nỗi nhớ của “em” cũng bao trùm không gian, thời gian, thậm chí thường trực trong tiềm thức, trong suy nghĩ “cả trong mơ còn thức”.

Khát vọng tình yêu vĩnh cửu của “em”:

Sóng chính là biểu tượng cho tình yêu mãnh liệt, trường tồn bởi vậy “em” khát khao được “tan ra” “thành trăm con sóng nhỏ” để được sống hết mình trong “biển lớn tình yêu”, để tình yêu bất diệt, vĩnh cửu. Đó cũng là khát khao của em được hiến dâng và hy sinh cho tình yêu muôn thuở.

Câu 4 (trang 157 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Bài thơ là lời tự bạch của một tâm hồn phụ nữ đang yêu. Theo cảm nhận của anh/ chị, tâm hồn đó có những đặc điểm gì?

Lời giải chi tiết:

Bài thơ Sóng là lời tự bạch của tâm hồn người phụ nữ đang yêu. Mượn hình ảnh sóng, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh đã diễn tả tình yêu tha thiết của người phụ nữ rất phong phú với nhiều cung bậc cảm xúc: nhớ nhung, khát vọng, suy tư,…

Bài thơ thể hiện trái tim người phụ nữ đằm thắm, dịu dàng, hồn hậu và chung thủy trong tình yêu. Nhưng cũng táo bạo, mãnh liệt, dám vượt qua mọi trở ngại để giữ gìn hạnh phúc.

Người phụ nữ ấy dám bày tỏ khát vọng của mình về hạnh phúc đời thường. Dù có phấp phỏng trước cái vô tận của thời gian, nhưng vẫn vững tin vào sức mạnh của tình yêu.

Chủ đề liên quan:

• Hướng dẫn trả lời câu hỏi soạn bài Vợ chồng A Phủ chi tiết
• [Soạn Văn] 7 mẫu ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt hấp dẫn không đụng hàng

Nội dung luyện tập

Câu hỏi luyện tập (trang 157 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Có nhiều câu thơ, bài thơ so sánh tình yêu với sóng và biển. Hãy sưu tầm những câu thơ, bài thơ đó.

Lời giải chi tiết:

Một số bài thơ, câu thơ sử dụng phép so sánh tình yêu với sóng và biển như:

• Ví dụ 1:

Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu về đâu

Những ngày không gặp nhau

Biển bạc đầu thương nhớ

Những ngày không gặp nhau

Lòng thuyền đau rạn vỡ.

(Thuyền và biển – Xuân Quỳnh)

• Ví dụ 2:

Anh không xứng làm biển xanh

Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng

Bờ cát dài phẳng lặng

Soi ánh nắng pha lê…

…

Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em

Hôn thật khẽ, thật êm

Hôn êm đềm mãi mãi.

(Biển – Xuân Diệu)

• Ví dụ 3:

Sóng rì rầm ngoài bãi cát xa xôi

Cùng những cánh hải âu trở về trên bến

Mà hiểu lòng anh tháng ngày xao xuyến

Nhớ theo em dào dạt trong lòng.

(Biển – Puskin)

• Ví dụ 4:

Biển ồn ào, em lại dịu êm

Em vừa nói câu chi rồi mỉm cười lặng lẽ

Anh như con tàu, lắng sóng từ hai phía

Biển một bên và em một bên.

 

Ngày mai, ngày mai khi thành phố lên đèn

Tàu anh buông neo dưới chùm sao xa lắc

Thăm thẳm nước trôi nhưng anh không cô độc

Biển một bên và em một bên.

(Thơ tình người lính biển – Trần Đăng Khoa)

• Ví dụ 5:

Có một lần biển và sóng yêu nhau,

Người ta bảo biển là tình đầu của sóng.

Sóng dữ dội vỗ bờ cát trưa nóng bỏng,

Biển rì rầm hát mãi khúc tình ca.

(Chuyện tình biển và sóng – Trần Ngọc Tuấn)

Bài viết trên đây của Chúng Tôi đã chia sẻ đến bạn hướng dẫn soạn bài Sóng chi tiết, đầy đủ nhất. Hy vọng kiến thức này hữu ích với bạn. Hẹn gặp lại ở bài viết sau với nhiều chủ đề thú vị khác!